ارزیابی آراء برخی حکیمان درباب صدور یا جعل

منیره پلنگی

دوره 8، شماره 29 ، فروردین 1391، ، صفحه 47-76

https://doi.org/10.22054/wph.2012.5837

چکیده
  در این مقاله آراء متفکرانی که هرکدام بنوبه خود می‌تواند نماینده وحتی گاه مؤسس مکتب خاصی قلمداد شود، در زمینة جعل و صدور مورد ارزیابی قرار گرفته است. در آغاز به نظر می‌رسد که باید بتوانیم در یک تقسیم کلی حکماء را صرفاً در دو گروه جای دهیم: یک گروه آن‌هایی که در چارچوب کثرت و تباین وجودات، علیت و جعل را به معنای مرسوم آن تلقی کرده ولذا ...  بیشتر

شأن اخلاقی نفس (جایگاه اعتقاد به نفس در حل مسائل اخلاقی از نگاه غزالی و آکویناس)

زهره سادات ناجی؛ محسن جوادی

دوره 6، شماره 24 ، دی 1389، ، صفحه 47-60

https://doi.org/10.22054/wph.2011.6122

چکیده
  محمد غزالی و توماس آکویناس به ترتیب در جهان اسلام و مسیحیت، نقشی تأثیرگذار بر اندیشمندان پس از خود داشتند. نگاه دینی آن‌ها در آثارشان نمایان است و یکی از مسائلی که به تبع نگرش دینی، هر دو متفکر به آن معتقدند، مسئله تمایز نفس و بدن است. این موضوع اگرچه سابقه‌ای به قدمت اندیشه یونان باستان دارد، اما نوع نگاه دینی غزالی و آکویناس، نتایج ...  بیشتر

جهان وطنی نوری به مثابۀ اتوپیای اشراقی

سید محمد علی دیباجی؛ مصطفی عابدی

دوره 13، شماره 51 ، مهر 1396، ، صفحه 47-62

https://doi.org/10.22054/wph.2017.8065

چکیده
  با توجه به جایگاه نور در حکمت اشراق این سوال پیش می­آید که چرا سهروردی از یک سو نور را به جای وجود بر­گزیده و از سوی دیگر از شرق و غرب جغرافیایی که در مورد وطن به کار می­رود، استفاده می­کند.  پاسخ اصلی نوشتة حاضر اثبات جهان­میهنی اشراقی از منظر سهروردی است. در این مجال با بررسی هستی­شناسی نوری و به تبع آن معنای وطن از منظر ...  بیشتر

از تئوری تا واقعیت: خودآیینی کانت بدیلی برای اخلاقِ دیگرآیین لویناس

اعظم محسنی؛ علی فتح طاهری

دوره 15، شماره 58 ، تیر 1398، ، صفحه 47-73

https://doi.org/10.22054/wph.2019.18467.1316

چکیده
  کانت و لویناس، هر دو کار خود را با نقد سنت غربی قبل از خود آغاز می‌کنند؛ کانت از سنتی انتقاد می‌کند که اعتبار را به عین، در مقابل ذهن، می‌دهد و در نهایت باعث فراگیر شدن فضای شک در حوزۀ معرفت شناسی و اخلاق می‌شود. کانت با طرح انقلاب کپرنیکی و اعتبار بخشیدن به فاعل شناسا، چه در حوزۀ اخلاق و چه در حوزۀ معرفت شناسی، به نوعی سعی می‌کند اعتبار ...  بیشتر

استدلال خاطره‌نویس ویتگنشتاین در نفی زبان خصوصی

عبدالرزاق حسامی فر

دوره 11، شماره 41 ، فروردین 1394، ، صفحه 49-68

چکیده
  یکی از نظریات مهم ویتگنشتاین متأخر، نفی زبان خصوصی است؛ زبانی که معنای واژگان‌اش را تنها کاربر آن زبان می‌داند. ویتگنشتاین در استدلال خاطره‌نویس برای اثبات امتناع زبان خصوصی می‌گوید که محال است شخص بتواند احساس خودش را با نشانه‌ای مثل «S» نامگذاری کند و آن را در دفتر خاطراتش یادداشت کند و بعد از آن بخواهد تکرار آن احساس را ...  بیشتر

نگاهی به آموزش فلسفه در آسیای میانه (با تأکید بر ازبکستان)

عباس علی وفایی

دوره 5، شماره 17 ، فروردین 1388، ، صفحه 49-59

https://doi.org/10.22054/wph.2009.5767

چکیده
  از گذشتههای دور، افکار بلند و شخصیتهای علمی و فرهنگی فراوانی در آسیای میانه ظهور کردهاند. شهرهای بنامی چون بخارا، سمرقند، خوارزم، فرغانه، خیوه و مرو در این منطقه پناهگاه نیکی برای بالندگی علم و دانش و شخصیتهای علمی بودهاند. در این سرزمین، عرفان و تصوف و اندیشههای فلسفی جریان غالب در دورههای گوناگون بودهاند. امّا بخت با آن چنان بوده ...  بیشتر

افلاطون به روایت سهروردی

حسن سید عرب

دوره 5، شماره 19 ، مهر 1388، ، صفحه 49-58

https://doi.org/10.22054/wph.2009.5774

چکیده
  شهاب‌الدین سهروردی (549-587ق) نماینده اندیشه‌های افلاطون (347؟-427؟ق.م) در فلسفه اسلامی است. او در حکمت اشراق، مقام و اهمیت ارسطو را در فلسفه مشّاء دارد. سهروردی در نوشته‌های خود از افلاطون با عنوان «افلاطون الإلهی» و «إمام الحکما» و تعبیراتی شبیه به این دو استفاده کرده است. او خود را افلاطونی می‌داند. در گزارش وی ز آراء افلاطون ...  بیشتر

«ماهیت تکنولوژی» در فلسفة هیدگر

محمدرضا اسدی؛ محد مهدی موسوس مهر

دوره 6، شماره 21 ، فروردین 1389، ، صفحه 49-69

https://doi.org/10.22054/wph.2010.5788

چکیده
  هیدگر از نخستین متفکرانى است که در تکنولوژى به بررسى شأن وجودى تکنولوژى، روح حاکم بر آن و نسبت آن با علم جدید و هنر پرداخت. در این مقاله سعی برآن است تا تصویر دقیق‌تری از «ماهیت تکنولوژی» در نزد هیدگر ارائه شود و ارزیابی مناسب‌تری نسبت به بدبینانه یا خوش‌بینانه بودن فلسفه تکنولوژی او به عمل آید. به نظر هیدگر، «ماهیت تکنولوژی» ...  بیشتر

«اعتراضات و پاسخ‌ها»

روح الله عالمی

دوره 2، شماره 6 ، تیر 1385، ، صفحه 49-51

https://doi.org/10.22054/wph.2006.6673

چکیده
  دکارت را به حق پدر فلسفه جدید دنیای غرب می‌دانند. اگرچه این فیلسوف کمتر به تألیف کتاب پردخت و آثار محدودی از او به جای ماند اما به دلایل مختلف آن چنان تأثیری در دنیای اندیشه متفکرین مغرب زمین گذاشت که آثار آن هنوز پابرجاست. برخی معتقدند فلسفه دکارت از عمق و گستره ویژه‌ای برخوردار نیست و تنها شرایط اجتماعی و سیاسی باعث شد که تحولی این ...  بیشتر

روزگار

فرزین بانکی

دوره 4، شماره 13 ، فروردین 1387، ، صفحه 51-64

https://doi.org/10.22054/wph.2008.5746

چکیده
  یکی از مهم‌ترین کارهایی که در هر ترجمه‌ای انجام می‌شود، معادل‌یابی درست است. اهمیت این کار بدین سبب است که پیوندِ مفهومِ تازه را با فرهنگ بومی امکان‌پذیر می‌کند. برای انتخاب درست توجه به چند نکته اهمیت دارد. به ویژه اینکه در معادل‌یابی نباید ارتباط واژۀ تخصصی و طیف معنایی آن در زبان روزمره را نادیده گرفت. این مقاله برای معادل‌یابی ...  بیشتر

مفهوم زبان در اندیشة ریچارد رورتی

محمد اصغری؛ نبی الله سلیمانی

دوره 7، شماره 25 ، فروردین 1390، ، صفحه 51-66

https://doi.org/10.22054/wph.2011.5816

چکیده
  برحسب خوانش رورتی از سنت فلسفة تحلیلی، زبان به مثابة یک واسطه/ رسانه برای انعکاس واقعیات بیرونی عمل می‌کند و همین مستلزم قبول یک واقعیت پیشینی و مستقل از ماست. اما رورتی معتقد است که زبان آینه‌ای برای بازنمود حقایق فرازبانی نیست؛ بلکه ابزاری برای تحقق‌بخشیدن به اهداف انسان‌ها و سازگاری با زیست‌بوم است و همین ویژگی باعث تنوع آن ...  بیشتر

تحلیل عشق و پیامدهای معرفت‌شناسانه آن در اندیشه گابریل مارسل

طناز رشیدی نسب؛ عظیم حمزئیان؛ رستم شامحمدی

دوره 17، شماره 66 ، تیر 1400، ، صفحه 51-73

https://doi.org/10.22054/wph.2021.51579.1843

چکیده
  عشق یکی از واژه‌های مهمی است که در اخلاق، فلسفه و عرفان و مکاتب مختلف فلسفی از جمله اگزیستانسیالیسم، مورد بحث قرار گرفته است. گابریل مارسل (1889-1973م)، فیلسوف فرانسوی قرن بیستم در تاملات فلسفی خویش با تفکیک «مساله» از «راز»، عشق را از مصادیق راز به­شمار آورده است. از نظر وی «راز» امری است که نمی­توان آن را از راه روش­های ...  بیشتر

آراء معرفتی دنس اسکوتوس و مقایسة آن با آراء ابن‌سینا

مهدی عباس زاده

دوره 6، شماره 23 ، مهر 1389، ، صفحه 53-74

https://doi.org/10.22054/wph.2010.5809

چکیده
  این نوشتار بر آن است که به بررسی و تبیین آراء فیلسوف و متکلّم اسکاتلندی مَدرسی، یوهانس دنس اسکوتوس (1308-1266 م.) دربارة «معرفت» و مقایسة اجمالی آن با آراء معرفتی ابن‌سینا بپردازد. اسکوتوس ترجمة لاتین کتاب «الشفاء» ابن‌سینا را مطالعه کرده است و آنگونه که در ضمن این نوشتار مشاهده خواهد شد، افکار و آراء معرفتی ابن‌سینا بر آراء ...  بیشتر

قدرت، روح کین‌خواهی، برداشت وجودی و آری‌گویی به زندگی. اهمیت «والا» در فلسفة هنر کانت

رضا ماحوزی

دوره 7، شماره 26 ، تیر 1390، ، صفحه 53-74

https://doi.org/10.22054/wph.2011.5823

چکیده
  کانت در تحلیل زیبایی طبیعی و هنری، لذت زیباشناختی ناشی از صورت‌های محض اعیان را به‌مدد بازی آزاد خیال و فاهمه و برمبنای اصل غایتمندی بدونِ غایت تبیین کرده است. بنابه این قاعده، احکام زیباشناختی محصول هارمونی نامتعیّن و خودانگیختة قوای خیال و فاهمه می‌باشند. با این‌حال، کانت در تحلیل امر والا و احساس زیباشناختی حاصل از آن، به هارمونی ...  بیشتر

بررسی ریشه‌های امر دیونیزوسی و آپولونی فلسفة هنر نیچه در فلسفة شوپنهاور

احمدعلی حیدری؛ علی عزیزیان

دوره 14، شماره 55 ، مهر 1397، ، صفحه 53-76

https://doi.org/10.22054/wph.2018.9362

چکیده
  هدف این مقاله، بررسی ارتباط امر دیونیزوسی و آپولونی در فلسفة هنر نیچه با فلسفة شوپنهاور است. در این زمینه، ضمن بیان سابقة تفاسیر موجود در ارتباط امر دیونیزوسی و آپولونی با اراده، تصور، والا و زیبا، به بررسی نقاط قوّت و ضعف آن می‌پردازیم. سپس در بحثی تکمیلی و متفاوت با سنّت تفاسیر موجود، رابطة امر دیونیزوسی و آپولونی را در فلسفة اخلاق ...  بیشتر

گذر به ایده‌آلیسم عینی و تحقق شناخت و آگاهی در بستر پدیدارشناسی هگل

کاوه خورابه؛ احمد علی حیدری

دوره 16، شماره 64 ، دی 1399، ، صفحه 53-68

https://doi.org/10.22054/wph.2020.38750.1681

چکیده
  مسئلة شناخت یکی از مسائل مهمی است که فیسلوفان بر آن بوده‌اند تا با مواجهه به جهان واقعیت بیرون فرایند شناسایی و تعامل آن را با ذهن یا سوژة اندیشنده دریابند. در این فرایند آنچه مقدم بر شناخت است، مسئلة هستی‌شناختی واقعیت موجود است و تعامل سوژة اندیشنده با جهان بیرون. از آنجا که فیلسوفان میان شناخت و واقعیت فاصله انداخته و ذهن را ابزار ...  بیشتر

بررسی رابطة میان سکنی‌گزیدن و فراخواندن از نظر هیدگر

محمد جواد صافیان؛ ناصر مومنی

دوره 6، شماره 22 ، تیر 1389، ، صفحه 55-68

https://doi.org/10.22054/wph.2010.5802

چکیده
  در تفکر جدید، آدمی به فاعل شناسا تبدیل شده است و جهان به امتداد صرف و متعلّق شناسایی. حاصل این تفکر، جدایی بین عالم و آدم و بیگانگی آدمی از جهان است. تلاش هیدگر آن است که بار دیگر بین جهان و انسان قرابتی را که تا پیش از دورة جدید وجود داشته است، احیا کند، چرا که از جمله مهمترین ویژگی‌های دورة جدید، سوبژکتیویسم (اصالت فاعل شناسا) است که ...  بیشتر

تفسیر شوپنهاور بر اصل جهت کافی

عبدالله امینی؛ محمد جواد صافیان

دوره 7، شماره 27 ، مهر 1390، ، صفحه 55-72

https://doi.org/10.22054/wph.2011.5830

چکیده
  اصل جهت کافی یکی از اصول بسیار مهم فلسفی است. آرتور شوپنهاور فیلسوف مشهور آلمانی، بر این اصل بسیار تأکید کرد و آن را مدخلی برای ورود به نظام فلسفی خویش قرار داد. وی بر آن است تا حدود و شرایط اطلاق این اصل را به نحو دقیق مشخص کند و از کاربرد ناروای آن در ساحت ماورای واقعیت پدیداری بپرهیزد. این اصل در نظام فلسفی وی حاکم بر روابط و نسب میان ...  بیشتر

نقد و بررسی استدلال‌های ابن‌سینا در الهیات نجات بر «عرض» بودن وحدت

محمدهادی توکلی

دوره 18، شماره 71 ، مهر 1401، ، صفحه 55-75

https://doi.org/10.22054/wph.2022.65728.2047

چکیده
  به گواهی ارسطو، در یونان باستان نظریه‌ای رواج داشته که بر اساس آن، «واحد» به‌عنوان جوهری مستقل تلقی می‌شده است که در نسبت با سائر جواهر نقش علّی دارد. ارسطو با بیان «محمول» بودن «واحد» و نیز اشاره به تالی‌فاسد های مترتب بر نظریه کذایی، سعی در ابطال آن نمود. این نظریه و نقدهای ارسطو بر آن مورد توجه ابن‌سینا قرار گرفت ...  بیشتر

پساساختارگرایی: عبور از اقتدارگرایی

فرهاد بدیعی؛ علیرضا آقاحسینی؛ علی علی حسینی؛ سید جواد امام جمعه زاده

دوره 18، شماره 72 ، دی 1401، ، صفحه 55-90

https://doi.org/10.22054/wph.2023.64464.2029

چکیده
  تحلیل اقتدارگرایی در نظامهای سیاسی، با استفاده از نظریات ارائهشده در حوزۀ فلسفهُزبان، مبنای اصلی ایننوشتار بوده است. پرسش اصلی این نوشتار نیز این بوده که با استفاده از کدام مؤلفهها در پساساختارگرایی میتوان فرایند عبور از اقتدارگرایی را آغاز نمود و اینکه با نگاه پساساختارگرایانه اصوالً این عبور چگونه خواهد بود. برای رسیدن ...  بیشتر

جایگاه عقل در روش‌شناسی علمی جالینوس

روح الله فدائی؛ آقای دکتر سعیدی مهر

دوره 18، شماره 70 ، تیر 1401، ، صفحه 55-83

https://doi.org/10.22054/wph.2022.60683.1971

چکیده
  جالینوس یکی از بزرگ‌ترین اندیشمندان و عالمان طبیعی در یونان باستان است که به روش‌شناسی علوم طبیعی توجهی ویژه داشته است. از سوی دیگر با توجه به انتقال سنت جالینوسی به جهان اسلام و تأثیرگذاری آراء وی در حوزه‌های مختلف اندیشه‌ای ازجمله روش‌شناسی، بررسی و فهم اندیشه‌های روش‌شناختی وی از اهمیت بالایی در درک درست از سنّت علمی در سده‌های ...  بیشتر

بررسی معرفت‌شناسی اسپینوزا و لوازم تربیتی آن با رویکرد انتقادی بر مبنای آموزه‌های اسلامی

محسن فرمهینی فراهانی؛ نجمه احمدآبادی آرانی؛ علی عبداله یار؛ حمید احمدی هدایت

دوره 13، شماره 52 ، دی 1396، ، صفحه 57-76

https://doi.org/10.22054/wph.2018.8402

چکیده
  هدف پژوهش حاضر، بررسی معرفت‌شناسی اسپینوزا و لوازم تربیتی آن با رویکرد انتقادی بر مبنای آموزه‌های اسلامی است. برای نائل شدن به اهداف این پژوهش از روش‌های تحلیل مفهومی، توصیفی- تحلیلی و انتقادی استفاده‌ شده است. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است نظریۀ شناخت، جایگاه ویژه‌ای در نظام فلسفی اسپینوزا دارد. اسپینوزا معرفت بشری را به چهار ...  بیشتر

ناهم‌سنجگی تامس کوهن و نسبی‌انگاری

حسن امیری آرا

دوره 18، شماره 69 ، فروردین 1401، ، صفحه 58-78

https://doi.org/10.22054/wph.2022.46162.1762

چکیده
  یکی از مفاهیم کلیدی در اندیشة تامس کوهن (1922-1996)، فیلسوف و مورخ علم شهیر آمریکایی، «ناهم‌سنجگی» (incommensurability) است. به‌طورکلی، ناهم‌سنجگی به دو دستة روش‌شناختی (methodologic) و معناشناختی (semantic) تقسیم می‌شود. ناهم‌سنجگی روش‌شناختی ناظر به تغییر معیارهای (Standard Variance) ارزیابی و توجیه نظریه، از نظریه‌ای به نظریة دیگر است و ناهم‌سنجگی معناشناختی ...  بیشتر

نقش هیجانات در حکم اخلاقی از نظر جاشوا گرین

حسین خوارزمی

دوره 17، شماره 65 ، فروردین 1400، ، صفحه 59-85

https://doi.org/10.22054/wph.2020.41200.1713

چکیده
    روانشناسان اخلاق، برای دهه‌ها، براین باور بودند که حکم اخلاقی از طریق عقل و استدلال بوجود می‌آید. آزمایش‌ها و تحقیقات تجربی اخیر نشان داد که هیجانات، نقشی بنیادین در حکم اخلاقی ایفا می‌کنند. تفاوتی که در بین اغلب این پژوهشگران وجود دارد، در خصوص سهم هریک از عقل و هیجانات در حکم اخلاقی ست. از این رو، هریک از پژوهشگران، مُدل‌های ...  بیشتر

فلسفه
نیچه و یونان باستان: فیلسوف ــ ‌هنرمند به‌مثابۀ بنیادگذار فرهنگِ والا

امین درستی؛ احمد علی حیدری

دوره 19، شماره 73 ، فروردین 1402، ، صفحه 59-82

https://doi.org/10.22054/wph.2023.72486.2141

چکیده
  در اندیشۀ نیچه فرهنگ، فلسفه و هنر یونان باستان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. او علی‌رغمِ نگاه به‌شدت نقادانه و رادیکالی که به‌کل سنت فرهنگی غرب دارد، همواره فرهنگ یونان باستان را به‌مثابۀ والاترین فرهنگ بشری می‌ستاید. این ستایش پیامد مهم‌ترین دغدغۀ نیچه است: «درمانِ بحرانِ فرهنگِ مدرن با آفرینشِ فرهنگی والا». ایدۀ بنیادین ...  بیشتر