نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین هوشنگی ¹
• احمد پاکتچی ²

¹ دانشیار دانشگاه امام صادق (ع)

² دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

هر یک   از علامه طباطبایی و یاکوب اوکسکول با ابتنا واتکا بر واقعیات زیستی و تکوینی جانداران به نظریه پردازی در حوزه جهان ادراکی و   انسان پرداخته اند . نظریه اعتباریات علامه طباطبایی و نظریه اومولت  اوکسکول از این حیث در اهداف واجد همسانی ها و قرابت هایی است که بستری را مهیا می کند تا بتوان پاره ای امکانات و قابلیت های تئوریک را در نظریه علامه بسط  و گسترش داد. ادراکات اعتباری ، تمهیدات ذهنی و ابزارهایی ادراکی است که تحت تاثیر نیاز های تکوینی و احساسات   برآمده از آنها جعل و ساخته می شود . اومولت هم جهان است آن گونه  که از سوی موجود زنده تحت تاثیر نیاز های جسمی برای او شکل می گیرد . این شکل گیری با ساز و کار تعریف (=اعتبار) حاصل می شود که در "چرخه کار کردی" و تعامل و تاثیر و تاثر متقابل محیط و فرایند تعریف   حاصل می شود . آنچه محوراست ، جسمانیت  و نیازهاست .  
توجه به واقعیت زیستی و نیازهای جسمی و تکوینی، توجه به تاثیر ابعاد غیرمعرفتی  بر دستگاه ذهن و معرفت و پیوند میان جنبه مادی و ادراکی و معنایی ، توجه به معیار کارایی و مفید بودن به جای معیار صدق و کذب ، تاکید بروجوه سابجکتیو در اومولت و اعتباریات ، ربط و پیوند با واقعیات ازطریق جسمانیت در اوکسکول و از جهت خاستگاه تکوینی و غایت خارجی در اعتباریات در علامه   از وجوه همسانی موجود میان ان دونظریه است .  
اما وجوه اختلاف عمده را باید در باور به ادراکات  اعتباری ثابت دانست که علامه آنرا بر اساس احساسات و نیاز های نوعی و ثابت ، توجیه و تبیین می کند ولی اوکسکول ساز و کار دوسویه تاثیرپذیری از خارج و بازتعریف مدام ، جایی برای ثبات نمی گذارد. علاوه بر این در نظریه اوکسکول تفکیکی میان حقایق و اعتباریات ان گونه که در نظریه علامه می توان یافت ، به چشم نمی خورد.
   

کلیدواژه‌ها

• علامه طباطبائی
• اعتباریات
• ادراکات عملی
• اکسکول
• امولت
• چرخه کارکردی

عنوان مقاله [English]

Reconstruction of the conventionals of Allameh Tabataba’I theory based upon Umwelt theory.

نویسندگان [English]

• hossein hoshangi ¹
• ahmad pakatchi ²

چکیده [English]

Tabataba’I and uexkull based upon physiological and genetic realities of organisms sought to speculate about the perceptual word and human conditions. The considerable similarities and affinities between two theory pave ground for recognizing and developing some capacities in tabataba’I theory. Conventional knowledge is subjective tool arised from innate and genetic demands and relevant emotions  on the other side is a world constructed and affected by natural needs of organism. This formation is realized by mechanism of definition which is equal to convention.  Definition itself is being brought about functional circle that is interaction and mutual affection of organism and environment. Paying attention to the biological reality, bodily needs, effect of non-cognitive elements on mind and knowledge, close relation between perceptual and semantic dimensions, priority of function and usefulness instead of truth and false, emphasis on subjectivity are among the similarities of the  two theories. Believing in permanent conventions distinguish tabataba’I from uexkull.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Convention
• practical knowledge
• Uexkull
• Umwelt
• functional circle