نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• میلاد عمرانی ¹
• فرشته نباتی ²

¹ کارشناسی ارشد فلسفه منطق دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

² دانشیار فلسفه منطق دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

در تفکر ابن‌سینا مادۀ قضایا سه نوع است: امکان، ضرورت و امتناع. در یک تقسیم‌بندی صرفاً ساختاری با ضرورت منطقی و ضرورت فلسفی مواجه‌ایم، ملاک این تقسیم‌بندی، محمول بکار گرفته شده در قضایا است. اگر به ضرورت با ملاکی ساختاری نگریسته نشود، باز دو نوع ضرورت خواهیم داشت. ضرورت منطقی‌ای که ملاک آن اصل امتناع تناقض است. محمولاتی که چنین خاصیتی را دارا هستند ذاتیات باب ایساغوجی‌اند. ابن‌سینا علاوه بر ذاتیات باب ایساغوجی، عوارض ذاتی لازم را نیز که از سنخ ذاتی باب برهان‌اند در شمول محمولات ضروری قرار می‌دهد. اما برای آن­ها ملاکی مانند اصل امتناع تناقض ذکر نمی‌کند. در اینجا مایلیم این نوع ضرورت را فلسفی بنامیم که ملاک آن، دیگر اصل اینهمانی یا عدم تناقض نیست. ابن‌سینا به عوارض ذاتی عنوان لازم می‌دهد و آن­ها را ضروری می‌داند. اما برای ضروری بودن لزوم، نه دوام و نه اصل امتناع تناقض، به‌کار نمی‌آیند.

کلیدواژه‌ها

• ضرورت منطقی
• ضرورت فلسفی
• ذاتی باب ایساغوجی
• اصل امتناع تناقض
• ذاتی باب برهان
• لزوم
• دوام

عنوان مقاله [English]

Necessity in the Thought of Avicenna

نویسندگان [English]

• milad omrani ¹
• Fereshteh Nabati ²

¹ M.A in Philosophy-Logic, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

² Associate Propfessor in Philosophy-Logic, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran;

چکیده [English]

To Avicenna, the relation between the subject and the predicate is of three kinds: possibility, necessity, and impossibility. Impossibility is the same as necessary non-existence. The word ‘modal’ in modal logic refers to these three. Avicenna has dealt with different types of modal propositions in his logic books. However, in his philosophical books he has limited himself to propositions with the predicate of existence. In a merely structural division, based on the predicate of propositions, there are logical necessity and philosophical necessity. If necessity is not looked upon from a structural viewpoint, there would still be two types of necessity. Logical necessity based on the principle of contradiction. Predicates which have this property are the essentials in the Isagoge. In addition to these, Avicenna considers the ‘required essential accidents’, from Borhan, as necessary. But he does not base them on the principle of contradiction. I’d like to call them ‘philosophical’, whose other criteria is not the principle of Identity or contraction. Avicenna labels the essential accident as ‘required’ and considers them necessary. The necessity of the ‘required’, however, does not need ‘persistence’ or the principle of contradiction.

کلیدواژه‌ها [English]

• Logical necessity
• Philosophical necessity
• Essentials of Isagoge
• the Principle of contradiction
• Essentials of Borhan
• Required
• Persistence