نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه قم

2 دانشجوی دکتری در رشته فلسفه تطبیقی در دانشگاه قم

چکیده

در نوشتار حاضر سعی بر این است که توضیح دهیم اگرچه رنسانس یک نوزایی و تحولی بود که مطلوب نظر کلیسا نبوده و نیست، اما مقدمات این تحول به‌صورت تدریجی دست‌کم از قرن سیزدهم میلادی در درون خود مجموعه کلیسا فراهم آمده است. در این میان مسلمات خود کلیسا از قبیل اعتقاد به تثلیث، عصمت پاپ، برداشت ارسطویی از دین، قرائت‌های گوناگون، که در رأس همه آن‌ها، ظهور مارتین لوتر، که منجر به تأسیس کلیسای پروتستان شد، ترجمه‌هایی که از فرهنگ اسلامی با محوریت ابن‌سینا و ابن رشد به زبان لاتین صورت گرفت و در خود مجموعه کلیسا نیز تدریس شد موردنظر است. پیامدهای این تحولات در قرون منتهی به رنسانس از قبیل انسان محوری، اصالت عقل، مناقشه در حقانیت کلیسا و سکولاریسم، دقیقاً در مقابل جهان‌بینی قرون‌وسطایی قرار می‌گیرند. آنچه در رنسانس در تقابل با سنت فلسفی_اسکولاستیکی قرار گرفت در خود الهی‌دانان و فلاسفه قرون‌وسطایی کاشته و پروریده شد و در رنسانس، در زمینه‌های مختلف که بعد فلسفی‌اش را در این نوشتار برجسته کرده ایم، به ثمر نشست. بسترسازی طبیعت‌گرایی در الهیات توسط کلیسای کاتولیک تنها یک نمونه از این موارد است. سایر موارد را سعی کرده‌ایم در مقاله حاضر به‌اختصار توضیح دهیم. در آخر ریشه برخی مؤلفه‌های مدرنیته را باید در خود همان مجموعه کاملاً درهم‌تنیده الهیاتی ـ فلسفی در سنت مدرسی جست‌وجو نمود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Process of Transformation in the Philosophical-Theological Space of the West in the Context and Time of the Renaissance

نویسندگان [English]

  • Habibullah Danesh sharaki 1
  • Seyed Ahmad Fazeli 1
  • said mahmudpor 2

1 Assistant professor university ofQom

2 PhD student in the field of comparative philosophy at Qom University

چکیده [English]

In this article, we try to explain that although the Renaissance was a renaissance and a transformation that was not and is not desirable to the church, the preparations for this transformation have been gradually provided at least since the 13th century AD within the church itself. Certainties of the church itself, such as the belief in the Trinity, the infallibility of the Pope, the Aristotelian view of religion, various readings, at the top of all of them, the appearance of Martin Luther, which led to the establishment of the Protestant Church, translations from Islamic culture centered on Avicenna and Averroes was taught in Latin and was taught in the church itself. The consequences of these developments in the centuries leading to the Renaissance, such as anthropocentrism, the originality of reason, the controversy over the truth of the church and secularism, are exactly opposite to the medieval worldview. Medieval philosophers were planted and nurtured, and in the Renaissance, in various contexts that we have highlighted the philosophical dimension in this writing, it bore fruit. The establishment of naturalism in theology by the Catholic Church is only one example of these cases. Other cases we have tried to briefly explain in this article. In the end, the roots of some components of modernity should be sought in the same completely intertwined theological-philosophical complex in seminary tradition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Assumptions of the Church
  • Renaissance
  • Human-centered
  • Originality of Reason
احمدی، بابک.(1396). معنای مدرنیته، تهران: نشرمرکز.
ایلخانی، محمد. (1393). تاریخ فلسفه در قرون وسطی و رنسانس، تهران: سمت.
باربور، ایان. (1379). علم ودین، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
بی ناس، جان. (1354). تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی اصغر حکمت، تهران: پیروز.
توماس، میشل. (1396). درآمدی به مسیحیت، ترجمه حسن قنبری، تهران: دانشگاه غیر انتفاعی ادیان و مذاهب.
توکلی، غلامحسین. (1378). حقیقت مضاعف، تبریز: پژوهش های فلسفی، سال پنجاه و یکم، شماره ۲۰۳.
الجابری، محمدعابد. (2001). ابن رشد سیره و فکر، بیروت: مرکزدراسات الوحده العربیه.
دامپی یر، ویلیام سسیل. (1386). تاریخ علم، عبدالحسین آذرنگ، تهران: سمت.
داوری اردکانی، رضا. (1389). ما و تاریخ فلسفه اسلامی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
ــــــــــــــــــ. (1374). فلسفه چیست؟، تهران: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
ــــــــــــــــــ. (1379). درباره علم، تهران: انتشارات هرمس.
دانش شهرکی، حبیب الله، سید احمد فاضلی، سعید محموپور. (1399). «تاثیر ابن رشد بر حیات فلسفی غرب»،آموزه های فلسفه اسلامی، دوره 15، شماره ۲۷.
دورانت، ویل. (1385). تاریخ تمدن: رنسانس، ج ۵، ترجمه ابوطالب صارمی، صفدر تقی زاده، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
رضایی مهر، حسن. (1392). دین و علوم طبیعی، تهران: امیر کبیر.
رنان، ارنست. (1957). ابن رشد و الرشدیه، ترجمه عادل زعیتر، قاهره: دار احیاء الکتب العربیه.
راسل، برتراند. (1388). تاریخ فلسفه غرب، ترجمه نجف دریابندری، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
رندال، جان هرمن. (1376). سیرتکامل عقل نوین، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
زیبا کلام، فاطمه. (1386). سیر اندیشه فلسفی در غرب، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ژیلسون، اتین. (1378). عقل و وحی در قرون وسطی، ترجمه شهرام پازوکی، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
صانعی، مرتضی. (1387). خطاناپذیری پاپ، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
ضیاء شهابی، پرویز. (1391). درآمدی پدیدارشناسانه به فلسفه دکارت، تهران: هرمس.
فروغی، محمدعلی. (1387). سیرحکمت در اروپا، تهران: نشر زوّار.
قدردان ملکی، محمدحسن. (1380). سکولاریسم در مسیحیت و اسلام، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
کاپلستون، فردریک چارلز. (1387). تاریخ فلسفه، ج ۲، ترجمه ابراهیم دادجو، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
کونگ، هانس. (1384). تاریخ کلیسای کاتولیک، ترجمه حسن قنبری، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
مطهری، مرتضی. (1396). علل گرایش به مادی گری، تهران: صدرا.
لین، تونی. (1384). تاریخ تفکر مسیحی، ترجمه روبرت آسریان، تهران: نشر فروزان روز.
لاسکم، دیوید. (1380). تفکر در دوره قرون وسطی، ترجمه سعید حنایی کاشانی، تهران: قصیده.
ملکیان، مصطفی. (1379). تاریخ فلسفه غرب، ج ۲، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
مری جو، ویور. (1381). درآمدی به مسیحیت، ترجمه حسن قنبری، قم: بوستان کتاب.
مک الوی میلر، ویلیام. (1382). تاریخ کلیسای قدیم در امپراتوری روم و ایران، علی نخستین، تهران: اساطیر.
موسوی لاری، سید مجتبی. (1391). اسلام و سیمای تمدن غرب، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
یوسفیان، حسن. (1389). دوگانگی حقیقت از دیدگاه ابن رشد و ابن رشدیان، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
 یثربی، سید یحیی. (1383). از یقین تا یقین، قم: بوستان کتاب.
The Stanford Encyclopedia. (2020). Trinity, First published Thu Jul 23, 2009: www.The Stanford Encyclopedia.
 ______________________. (2020). Luther’s Influence on Philosophy: www.The Stanford Encyclopedia.
Burnett, C.,Hermann of Carinthia.(2006). De essentiis, critical edition, translation and commentary, Leiden: Brill,
Markie,Peter. (1992). The Cogito and its importance,in:John Cottingham(ed.),The Cambridge Companion to Descartes, New York: Cambridge University Press.
Osler,Margaret J. (2000). Renaissance humanism, lingering Aristotelianism and the new natural philosophy: Gassandi on final causes,in:Jill Kraye and M.W.F stone (eds.)Humanism and Early Modern Philosophy, London and New York: Routledge.
References
Ahmadi, Babak. (2016). The meaning of modernity, Tehran: Markaz Publications. [In Persian]
Al-Jabari, Mohammad Abed. (2001). Ibn Rushd Sireh and Fikr, Beirut: Al-Wahda al-Arabiya Center for Studies. [In Persian]
Barbour, Ian. (2000). Science and Religion, translated by Bahauddin Khorramshahi, Tehran: Academic Publishing Center. [In Persian]
Binas, John. (1975). Comprehensive History of Religions, translated by Ali Asghar Hekmat, Tehran: Pirouz. [In Persian]
Capleston, Frederick Charles. (2008). History of Philosophy, vol.2, translated by Ebrahim Dadjou, Tehran: Elmi Farhangi Publications. [In Persian]
Dampierre, William Cecil. (2006). History of Science, Abdul Hossein Azarang, Tehran: Samt. [In Persian]
Davari Ardakani, Reza. (2010). We and the history of Islamic philosophy, Tehran: Research Institute of Islamic Culture and Thought. [In Persian]
-----------------. (1995). What is philosophy?, Tehran: Research Institute of Islamic Sciences and Culture. [In Persian]
-----------------. (2000). About Science, Tehran: Hermes Publications. [In Persian]
Danesh Shahraki, Habibullah, Seyyed Ahmad Fazeli, Saeed Mahmoudpour. (2019). "Ibn Rushd's influence on the philosophical life of the West", Teachings of Islamic Philosophy, No. 27. [In Persian]
Durant, Will. (2006). History of Civilization: Renaissance, vol.5, translated by Abutaleb Saremi, Safdar Taghizadeh, Tehran: Elmi Farhangi Publications. [In Persian]
Foroughi, Mohammad Ali. (2007). A journey of wisdom in Europe, Tehran: Zavar Publishing. [In Persian]
Ghadran Maleki, Mohammad Hassan. (2010). Secularism in Christianity and Islam, Qom: Publishing Center of Islamic Propaganda Office of Qom Seminary. [In Persian]
Gilson, Etienne. (1999). Reason and Revelation in the Middle Ages, translated by Shahram Pazuki, Tehran: Institute of Cultural Studies and Research. [In Persian]
Ilkhani, Mohammad. (2013). History of Philosophy in the Middle Ages and Renaissance, Tehran: Samt. [In Persian]
Kong, Hans. (2004). History of the Catholic Church, translated by Hassan Ghanbari, Qom: Center for Studies and Research of Religions and Denominations. [In Persian]
Lin, Tony. (2004). The History of Christian Thought, translated by Robert Assarian, Tehran: Forozan Rooz Publishing. [In Persian]
Laskem, David. (2001). Thinking in the Middle Ages, translated by Saeed Hanai Kashani, Tehran: Qaseedah. [In Persian]
Malekian, Mustafa. (2000). History of Western Philosophy, Vol. 2, Qom: Howzah and University Research Institute. [In Persian]
Mary Jo, Weaver. (2008). An introduction to Christianity, translated by Hassan Ghanbari, Qom: Bostan Ketab. [In Persian]
McElwee Miller, William. (2012). The History of the Old Church in the Roman and Iranian Empires, Ali Nokhostin, Tehran: Asatir. [In Persian]
Mousavi Lari, Seyyed Mojtaba. (2011). Islam and the image of Western civilization, Qom: Islamic Publications Office. [In Persian]
Motahari, Morteza. (2016). The causes of a tendency towards materialism, Tehran: Sadra. [In Persian]
Rezaei Mehr, Hassan. (2012). Religion and Natural Sciences, Tehran: Amir Kabir. [In Persian]
Renan, Ernest. (1957). Ibn Rushd and al-Rushdiyyah, translated by Adel Zaitar, Cairo: Dar Ihya al-Kotob al-Arabiyah. [In Persian]
Russell, Bertrand. (2009). History of Western Philosophy, translated by Najaf Daryabandari, Tehran: Pocket Books. [In Persian]
Randall, John Herman. (1997). The evolution of the modern intellect, translated by Abolqasem Payandeh, Tehran: Elmi Farhangi Publishing Company. [In Persian]
Sanei, Morteza. (2008). Infallibility of the Pope, Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. [In Persian]
Thomas, Michelle. (2016). Introduction to Christianity, translated by Hassan Ghanbari, Tehran: Non-profit University of Religions and Denominations. [In Persian]
Tavakoli, Gholamhossein. (1999). Haqiqat Moza’af, Tabriz: Philosophical researches, 51st year, number 203. [In Persian]
Yousefian, Hassan. (2009). Duality of truth from the point of view of Ibn Rushd and Ibn Rushdian, Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. [In Persian]
Ziba Kalam, Fatemeh. (2007). The course of philosophical thought in the West, Tehran: Tehran University Press. [In Persian]
Zia Shahabi, Parviz. (2011). A phenomenological introduction to Descartes' philosophy, Tehran: Hermes. [In Persian]