نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

این بررسی به منظور تبیین دیدگاه هستی شناسی صدرایی در مورد ماهیت پدیده عشق غریزی و نهفته در وجود حیواناتِ غیر انسانی با استفاده از روش پیمایشی و نیز تحلیلی - توصیفی (اسنادی کتابخانه ای) انجام شده است. موسس حکمت متعالیه معتقد است که در کلِّ عالم هستی، از پست ترین موجودات تا عالی ترین آن‌ها عشق سَریان دارد. بر اساس نظر ملاصدرا، حیوان یکی از موجودات متن واقع است که دارای صفات کمالی مختص به مراتب خود است. حیوانات دارای نفس هستند که از آثار آن، کمالاتی از قبیل حیات، درک ، اختیار و عشق است. از منظر حکمت صدرایی، عشق یکی از کمالات وجود حیوان است. مبانی حکمت صدرایی برای اثبات وجود و سریان کمال عشق در حیوان عبارتست از اینکه وجود "اصیل"، "بسیط"، "مشکّک" و مساوق با حیات و ادراک (شعور) و عشق است و خدا معشوق‌ حقیقی‌ تمام‌ موجودات‌ از جمله نفوس حیوانات است. همه ی حیوانات عاشق هستند اما به لحاظ وجودی، مرتبه ای دارند و به قدر شدت و ضعف در مرتبه حیوانی خود به زیور کمالات آراسته اند، یعنی؛ همه حیوانات در یک سطح نیستند و حدِّ این کمالات به تناسب سهم آنان از وجود بستگی دارد. اما هر حیوانی که عالی ترین سهم را از مرتبه ی خویش داراست از عشق بیشتری نیز برخوردار است. به باور صدرالدین، به لحاظ تکاملی، حیوان تنها تا جایى مى‏تواند پیش رود که انسانیت از آن جا آغاز مى‏شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Animals′ Sentiments and Love from the Point of View of Sadraii Wisdom

نویسنده [English]

  • Hamidreza Mirzaei

Associate Professor of Agricultural Sciences and Engineering, Payame Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

This survey has been done to illuminate and explain Sadra’s ontological viewpoint on the entity of the inborn and innate love in the existence of non-human animals using the analytic and descriptive method (library documentary). In the sight of Sadra, in the whole universe, from the lowest beings to the highest ones, love permeates through the entire world of existence. From Sadraii's wisdom viewpoint, animals are one of the creatures in the essence of existence that possesses their own perfect attributes. Animals have souls, the effects of which are life, perception, free choice, and love. Love is one of the hallmarks and perfections of existence in animals. Animals have an order for their existence, and they are attributed with perfection to the extent of their intensity and weakness. That is to say, all animals are not at the same level. Their perfection is also the same as their existence. There are life, perception, and love in animals, but depends on their proportion of existence. All animals are in love, but every animal having the highest share of its rank enjoys more love. Mullah Sadra's ontological principles in proving the existence and flow of love in animals are that the existence is “original”,
“non-composite”, “equivocal” and “coextensive” with life, conception, and love, and “God, the Almighty, is the true Beloved of all beings including animals’ souls.” Evolutionally, animals can only move to the point where the humanity of human beings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sadraii wisdom
  • Mullah Sadra
  • Animal
  • Sentiments
  • Love
افلوطین. (1363). تاسوعات. ترجمه محمد حسن لطفی. تهران: خوارزمی.
جوادی آملی، عبدالله. (1375). رحیق مختوم شرح حکمت متعالیه. ب 4 ج 2. قم: انتشارات اسراء.
ﺧﻠﻴﻠﻲ، ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻦ. (1385). ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻋﺸﻖ از ﻣﻨﻈﺮ اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ و ﻣﻼﺻﺪرا. قم: بوستان کتاب.
رازی (کلینی)، محمد. (1365). اصول کافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
زینلی، روح‌الله، نجف‌‌زاده تربتی، علیرضا و حسینی شاهرودی، سید مرتضی. (1396). مبانی فلسفی صدرالمتالهین در اﺛﺒﺎت ﻋﻠﻢ ﺗﻤﺎم ﻣﻮﺟﻮدات ﺑﻪ ﺧﺪاوﻧﺪ، آموزه‌های فلسفه اسلامی، شماره 20، بهار-تابستان، 29- 46. 
سبزواری، هادی. (1361). شرح منظومه حکمت. تهران: دانشگاه تهران.
سبزواری، هادی. (1396). اسرارالحکم. تهران: مولی.
شهبازی، آرامش. (1391). حقوق حیوانات: تاملی در نظریه و رویه، پژوهش حقوق، (36)14، 36-27.
صادقی‌ حسن‌‌آبادی،‌ مجید. (1379). نگاهی‌ به عشق در حکمت‌ متعالیه،‌ خردنامه صدرا، 20، ، 100-90.
صدرالدین شیرازی، محمد. (1360). الشواهد الربوبیة فی منهاج السلوکیة. تصحیح شده سید جلال الدین آشتیانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
_______________________________________. (1363). مفاتیح­الغیب. تحقیق محمد خواجوی. تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
_______________________________________. (1365). مبدأ و معاد. ترجمه جعفر شاه نظری، قم: دانشگاه قم.
_______________________________________. (1366). الشواهد الربوبیه، ترجمه جواد مصلح، تهران: سروش.
_______________________________________. (1368). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
_______________________________________. (1382). شرح‌ و تعلیقة‌ صدرالمتالهین‌ بر الهیات‌ شفا. تصحیح‌ نجفقلی‌ حبیبی. تهران: بنیاد حکمت‌ اسلامی‌ صدرا.
_______________________________________. (1391). رساله الحشر. ترجمه: خواجوی، محمد، تهران: مولی.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1393). شرح اسفار اربعه. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مصلح، جواد. (1391). علم النفس یا روانشناسی صدرالمتالهین. تهران: دانشگاه تهران.
مکارم شیرازی، ناصر. (1380). تفسیر نمونه. ج 22. چ 18. تهران: انتشارات دارالکتب‌الاسلامیه.
میرزایی، حمیدرضا و ابراهیم، سعدی. (1397). علم و ادراک حیوانات در حکمت­صدرایی، حکمت صدرایی، (1)7، 129-137.
نیکزاد، عباس. (1384). سریان درک و شعور و عشق در همه موجودات، فصلنامه رواق اندیشه، شماره43، تیرسال، 39-49.