حکمت و فلسفه

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

عقل منفی و ضد عقل: عقل‌گرایی انتقادی پوپر و ساختارزدایی دریدا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

هیئت علمی دانشگاه مازندران

چکیده

به لحاظ معرفت شناسی، پوپر متعلق به نحلۀ عقل‌گرایی انتقادی و دریدا به رویکرد ساختارزدایی است. هر دوی این جریان‌ها بر آن هستند که هر گونه بنیادگرایی فلسفی، اجتماعی، سیاسی، زبانی... را به پرسش بگیرند. آن‌ها می‌خواهند بر فراز دوگانه رئالیسم و ایده آلیسم بایستند، اما در این مسیر هر کدام تعریف مختص خود را از ماهیت عقل و قلمرو آن ارائه می‌دهند. پوپر میان دو وجۀ ایجابی و سلبی عقل تمایز قائل می‌شود. وجۀ ایجابی عقل را بنیادگرایانه می‌داند که باید کنار گذاشته شود و وجه سلبی و منفی عقل را قوه‌ای ضروری برای تبیین هر گونه فلسفۀ علمی می‌داند. در حالی که دریدا در قالب نقد به لوگوس محوری و متافیزیک حضور غربی، تمامیت ماهیت عقل را به پرسش می‌گیرد. این مقاله در ادامه رویکرد پوپر و دریدا را در فلسفۀ علم مورد مقایسه قرار می دهد و در ضمن آن، ماهیت فلسفه علم ساختارزدایانه را تشریح خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Negative Reason and Anti-reason: Popper’s Critical Rationalism and Derrida’s Deconstruction

نویسنده [English]

  • Mehdi khabbazi kenari

professor of University of Mazandaran

چکیده [English]

Popper and Derrida are two influential philosophers of different schools of thought in the second half of the twentieth century. In terms of epistemology, Popper belongs to the critical rationalism school and Derrida to the deconstruction approach. Both of them intend to question any philosophical, social, political, and linguistic fundamentalism. They aspire to go beyond the duality of realism and idealism, and to this end, each offers his own definition of reason’s essence/substance and its domain. Popper distinguishes between the affirmative and negative aspects of reason. He counts the affirmative aspect of reason as fundamentalism that must be abandoned and the negative aspect of reason as the faculty necessary to explain any scientific Philosophy. On the other hand, Derrida questions the totality of reason from a critical perspective toward logo-centrism in the Western metaphysics of presence. The article goes on to compare Popper's and Derrida’s approach in the Philosophy of science and explains the essence /substance of Philosophy of deconstructive science.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Popper
  • Derrida
  • negative reason
  • anti-reason
  • critical rationalism
مراجع
پوپر، کارل. (1374). شناخت عینی، برداشتی تکاملی. ترجمۀ احمد آرام. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-پوپر، کارل.  (1389). استعاره چارچوب: در دفاع از علم و عقلانیت. ترجمۀ علی پایا. تهران: انتشارات طرح نو.
-پوپر، کارل.  (1390). سرچشمه­های دانایی و نادانی. ترجمۀ عباس باقری. تهران: نشر نی.
-پوپر، کارل.  (1391). زندگی سراسر حل مساله است. ترجمۀ شهریار خواجیان. تهران: نشر مرکز.
-پوپر، کارل. (1392) .حدس ها و ابطال ها.ترجمۀرحمت الله جباری. تهران : شرکت سهامی انتشار.  
- خبازی کناری، مهدی. (1395).  ازdifference   تا  Differance ، سیر تکوین ساختارزدایانه ی مفاهیم دریدا. تهران : انتشارات حکایت قلم نوین.
 -شی یرمو، جرمی. (1378). اندیشه سیاسی کارل پوپر. ترجمۀ عزت الله فولادوند. تهران: طرح نو.
Derrida, Jacques. (1981). Dissemination. trans. Barbara Johnson, Chicago: University of Chicago Press.
 Derrida, J. (1983). "The principle of reason: The university in the eyes of its pupils". Diacritics. 13 (3), (2-20).
Derrida, Jacques. (1988). Letter To A Japanese Friend. In Derrida and Differance. Eds. by David wood and Robert Bernasconi. England:  Northwestern university press. (p.p 1-5).
 Derrida, Jacques. (1989). Memoirs for Paul de man. Trans. Cecile Lindsay.   Jonathan culler, Edurado cadava, and peggy kamuf. New York:  Columbia university press.   
Derrida, Jacques. (1997). Of Grammatology. Trans. Gayatri Chakravorty   Spivak. Baltimore: John Hopkins University Press.           
 Derrida, Jacques. (2002). Writing and Difference. Trans. Alan Bass. London: Routledge.
Hacohen, Malachi Haim. (2000). M. Karl Popper: The Formative Years, 1902–1945. Cambridge: Cambridge University Press
Lane, Jan. Erik. (2009). Epistemplogy for a Global Open Society: Popper and Derrida Endorsing a Critical Society in Globalization- the Juggernaut of The 21st Century. England. Hampshire: Ashgat Publicating Limited (187- 202)
Parusnikova, Zuzana. (1992). “Is a Postmodern Philosophy of Science Possible?” In: Stud. Hist and Biomed. Sci. Vol. 23. No1. (21- 37)
Parusnikova, Zuzana. (2002). “Integrative Medicine: Partnership or Control?” In Stud. Hist and Biomed. Sci. 3(169- 186).
Parusnikova, Zuzana. (2009). Ratio Negativa, The Popperian Challenge”. In Rethinking Popper. Edited: Zuzana Parusnikova. Roberts. Cohen.U.S.A: Springer
 Plotnitsky, Arkady. (1994).Complementarity. Anti- epistemology after Bohr and Derrida. Durham and London: Duke University Press
Popper, Karl Raimund. (1980). The Logic of Scientific Discovery. Tenth impression, London: Unwin Hyman     
 Trifonas, Peter Pericles. (2012). “Deconstructing science”. Cult Stud of Sci Educ. 7 (1027–1036)
Watkins, John W. N. (1974). "The Unity of Popper's Thought". The Philosophy of Karl Popper. vol. I. La Salle, Illinois  (Open Court), ( 371–412).
حکمت و فلسفه
دوره 15، شماره 57
فروردین 1398
صفحه 117-140
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار