نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدمهدی فلاح ¹
• مهدی اخوان ²

¹ گروه فلسفه، دانشکدۀ ادبیات و زبان‌های خارجه، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

² دانشیار/دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

از مسائل اصلی در تبیین پدیدة کثرت ادیان در جهان، مسئلة درجه‌بندی ادیان است؛ یعنی پرسش از اینکه آیا ادیان اساساً مقایسه‌پذیر هستند یا نه، و در صورت موافقت، ملاک و معیار این مقایسه باید چه ویژگی داشته باشد. چنین به نظر می‌رسد که مرز فارق میان دو موضع مختلف در تبیین پدیدة کثرت ادیان، یعنی نسبی‌گرایی و کثرت‌گرایی دینی، از دقت در مسئلة درجه‌بندی ادیان به‌دست می‌آید. در این مقاله، ضمن طرح و بررسی این مسئله، از دو نمایندة اصلی این دو جریان سخن به میان خواهد آمد و از میان نسبی‌گرایان دینی به ارنست ترولچ و از میان کثرت‌گرایی دینی به جان هیک پرداخته خواهد شد. این مقاله درصدد است با نهادن این دو نظریه در برابر هم، شباهت‌های آنان را متذکر شود و از تفاوت‌های بنیادین آنان پرده بردارد. اجمالاً می‌توان متذکر شد که شباهت عمدة میان ترولچ و هیک، تکیه بر مقوله‌های فرهنگی در قوام آگاهی دینی است، در حالی که تفاوت بنیادین میان آنان، در زمینة ابژکتیو یا سوبژکتیو دیدن معیار درجه‌بندی است. هیک در پایان مدعی می‌شود که هرچند اصولاً می‌توان ادیان را با هم مقایسه کرد، ولی عملاً این مقایسه نشان از یکسانی دعاوی حقیقت آنان دارد. این در حالی است که ترولچ بیان می‌کند که ادیان را اصولاً نمی‌توان با یکدیگر مقایسه کرد، هرچند در اظهارات اولیة خویش تصریح می‌کند که در عمل، مسیحیت نسبت به سایر ادیان برتر است. البته او در اظهارات متأخر خود، این نتیجه را بازبینی می‌کند و مدعی می‌شود که ادیان صرفاً به صورت نسبی مطلق هستند.

کلیدواژه‌ها

• ارنست ترولچ
• نسبی‌گرایی دینی
• جان هیک
• کثرت‌گرایی دینی
• مسئلة درجه‌بندی ادیان

عنوان مقاله [English]

Comparison of Troeltsch and Hick on the Issue of Religions Ranking

نویسندگان [English]

• Mohammad Mahdi Fallah ¹
• mahdi akhavan ²

¹ Department of Philosophy, Faculty of Literature and Foreign Languages, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran

² philosophy

چکیده [English]

One of the main issues in explaining the phenomenon of diversity of religions in the world is the issue of religions ranking; i.e. the question of whether religions are essentially comparable or not! And if it is comparable, what is the criterion and criterion of this comparison? It seems that the border between two different positions in explaining the phenomenon of religious plurality, namely relativism and religious pluralism, comes from the accuracy of the issue of religions ranking. In this article, we will speak of two main representatives of these two trends by proposing and examining this problem and among the religious relativists we refer to Ernest Troeltsch and to John Hick from religious pluralism. This article seeks to put these two theories together and remind them of their similarities and reveal their fundamental differences. Briefly, it can be noted that the major similarity between Troeltsch and Hick is to rely on cultural categories in the consistency of religious awareness, while the fundamental difference between them is the observation of objectivity or subjectivity in their grading criteria. In the end, Hick claims that although religions are comparable in principle, but practically the result of this comparing is the equivalence of religion’s Truth-claims, while Troeltsch says it's basically impossible to compare religions, اowever, in his original statements, he clearly states that in practice, Christianity is superior to other religions. Of course, in his later remarks, he reviews this result and claims that religions are only relative in absolute terms and he claims absolute religions are relative only.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ernst Troeltsch
• Religious Relativism
• John Hick
• Religious Pluralism
• the Issue of religions ranking