نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه دانشگاه اصفهان

2 دانشیار دانشگاه اصفهان

چکیده

فیلسوفان مسلمان در نظریه وجود ذهنی، مسئلۀ واقع‌نمایی علم و تطابق ذهن و عین را پیش‌فرض گرفته‌اند. این پیش‌فرض با چالش‌هایی روبه­روست. به‌طور مثال فیلسوفان معاصر غربی مثل کواین، دیویدسون، مسئلۀ تطابق ذهن و عین را که پیش‌فرض طرح وجود ذهنی است، از ریشه به چالش می‌کشند. این فیلسوفان معتقدند بدون داشتن چهارچوب معرفت‌شناسانه یا معناشناسانه، پرداختن به مسائل هستی‌شناسی راه به جایی نمی‌برد. با این حال با فرض قبول اصل وجود ذهنی و پذیرفتن تشخص موجودات ذهنی، می‌توان نقش جدیدی برای مفهوم وجود ذهنی تعریف کرد. در اینجا از نسبت میان ذهن و موجودات ذهنی در درک و تولید عبارات زبانی می‌پرسیم و سعی می‌کنیم نشان دهیم می‌توان با کمک مبحث وجود ذهنی پاسخی به پرسش «چگونه به فهم جملات یا عبارات زبانی می‌رسیم» داد. در نهایت بر این نکته تاکید می‌کنیم که پذیرش وجود ذهنی موجب می‌شود جنس قواعد زبانی دخیل در فهم یک عبارت یا جمله زبانی را توصیفی و نه تجویزی و دستوری بدانیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Is There Anything to Say About Mental Existence? Criticism about theory of mental existence and define a new role for it

نویسندگان [English]

  • abolfazl sabramiz 1
  • morteza haj hosseini 2

1 ph.D student ,isfahan university

2 associate prof, isfahan university

چکیده [English]

Regarding the theory of mental existence, Muslim philosophers have presumed the issues of scientific reality and the match between objectivity and subjectivity. However, this presumption is faced with different challenges and it seems that indeed these challenges do not allow the mental existence to have the sufficient efficiency. On the other hand, the ideas of contemporary philosophers including Quine and Davidson essentially challenge the very idea of a match between subjectivity and objectivity, which is the prerequisite of the mental mode of existence. These philosophers believe that we have to use epistemology or semantics for addressing existential issues. We try to show that having accepted these criticisms, mental existence cannot fully play its previous role; however, by assuming the acceptance of the principle of mental existence and recognizing mental creatures, we can define a new role for this mode of existence. Here, we will question the relation between mind and mental creatures considering the understanding and construction of language expressions. Also, we will try to show that the response given to the question “how do we reach an understanding of sentences or lingual expressions?” based on prescriptive rules (grammar) is in odds with recognizing the characterization of mental creatures; accordingly, accepting the mental mode of existence will lead to the fact that language rules are descriptive and not prescriptive.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mental existence
  • correspondence
  • linguistic Rules
  • Ontology
  • Semantic
ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1360). قواعد کلی در فلسفه اسلامی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. چاپ چهارم 1388.
اربابی، بهین (1389). ضرب فهم‌ها. تهران: اربابی.
اربابی، بهین(1386). زبان فهم‌ها، زبان چیزها. تهران: اربابی.
اژه‌ای، محمدعلی (1382). «تشخص». دانشنامه جهان اسل‌ام، ج7.
http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=3557
اکبری، رضا (1377). «وجود ذهنی از منظری دیگر». خردنامه صدرالمتألهین. شماره 14. 37-48.
پاتنم، هیلاری (1388). «آیا هنوز درباره واقعیت و صدق چیزی برای گفتن هست؟» فصلنامه تاملات فلسفی. ترجمه حسن فتحی. سال اول شماره سوم. 117-141.
جوارشکیان، عباس (1387). «اجتماع دو منظر اصالت ماهیت و اصالت وجود در نظریه اصالت پدیداری معنا». مطالعات اسلامی: فلسفه و کلام. سال چهلم. شماره 81/2. 101-128.
چامسکی، نو‌ام (1390). معماری زبان. ترجمه محمد فرخی یکتا. تهران: روزبهان.
حاج حسینی، مرتضی (1381). «بررسی و تحلیل آراء فیلسوفان مسلمان در مورد تعریف علم از ابن سینا تاصدرالمتالهین». مجله ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. شماره 164. 79-98.
رازی، فخرالدین محمد بن عمر (1410 هـ ق). المباحث المشرقیه، تحقیق و تعلیق محمد المعتصم البغدادی. بیروت: دارالکتاب العربی. الطبعه الاولی.
رورتی، ریچارد (1390). فلسفه و آینه طبیعت. ترجمه مرتضی نوری. تهران: نشر مرکز.
شیرازی، صدرالدین (1981). الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
شیرازی، صدرالدین (1363). المشاعر. تهران: کتابخانه ظهوری.
طباطبائی، سید محمدحسین (‌۱۳۸۰). ‌نهایه الحکمه. ‌ترجمه و شرح علی شیروانی. ج1. چاپ پنجم. تهران: انتشارات الزهرا.
عبودیت، عبدالرسول (1386). درآمدی به نظام حکمت صدرایی. (ج2) چاپ سوم. تهران: سمت، موسسه آموزشی-پژوهشی امام خمینی.
فرگه، گوتلوب (1367). «درباره معنی و مصداق» فرهنگ. ترجمه منوچهر بدیعی. شماره 2و3. 263-292.
قوام‌صفری، مهدی (1383). «اشکال معروف وجود ذهنی را ابن سینا حل کرده است نه ملاصدرا». مقالات و بررسی‌ها. دفتر 76 (2). 196-187.
کاکایی، قاسم و عزت مقصودی (1388). «نقد و بررسی وجود ذهنی از دیدگاه ابن سینا». پژوهش‌های فلسفی- کلامی. شماره 40. 5-26.
کواین، ویلارد (1385). «نسبیت هستی‌شناختی». فصلنامه ذهن. ترجمه مجت بی‌درایتی. شماره27. 123-143.
کواین، ویلارد (1374الف). «دو حکم جزمی تجربه‌گرایی». ارغنون. ترجمه منوچهر بدیعی. شماره 7و8. 251-277.
کواین، ویلارد (1374ب). «در باب آنچه هست». ارغنون. ترجمه منوچهر بدیعی. شماره 7و8. 231-250.
کوثریان، حجت و بهشتی، احمد و کشفی، عبدالرسول (1389). «بررسی و نقد ادله تحقق وجود ذهنی در فلسفه اسللامی». مجله فسلفه و کلام اسلامی. سال 43 شماره 1. 119-138.
کوثریان، حجت (1388). «بررسی و نقد دیدگاه‌های معرفت‌شناختی درباره وجود ذهنی». معارف عقلی. سال چهارم شماره دوم. 113-136.
مدینا، خوسه (1389). زبان: مفاهیم بنیادی در فلسفه. ترجمه محمود کریمی. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
موحد، ضیاء. (1374). «مقدمه مقاله در باب آنچه هست از کواین». ارغنون، شماره 7و8. 231.
واله، حسین و محمد رضایی (1388). «واقع‌نمایی نظریه وجود ذهنی با توجه به اصالت وجود و حرکت جوهری صدرالمتالهین». علوم اسلامی. سال چهارم. شماره.16، 57-86.
یثربی، یحیی (1389). بررسی و نقد حکمت صدرالمتألهین همراه با گزیده‌های متون. تهران: انتشارات امیرکبیر.
Davidson Donald (1984). “On the Very Idea of a Conceptual Scheme”.Inquiries into Truth & Interpretation. Oxford University Press.183-198.
Davidson, Donald (1982). “Rational Animals” Dialectica. No. 36. 318–28.
Hunter, D. (1998). “Understanding and belief”. Philosophy and Phenomenological Research. 58(3). 559-580.
Malpas, Jeff (2009). “Donald Davidson”. Stanford Encyclopedia of Philosophy. http://plato.stanford.edu/entries/davidson/
Pettit, Dean (2002). “Why knowledge is unnecessary for understanding language”. Mind. 111(443). 519-550.
Putnam, Hilary (1981). Reason, Truth and History. Cambridge University Press.
Stanley, J. (2005). ‘Hornsby on the Phenomenology of Speech’. The Aristotelian Society Supplementary. Volume79. 131–46