نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
"هگل"، «پدیدارشناسی» را دانش تجربة آگاهی خوانده است. بهنظر میرسد که غایت نهایی این دانش ارائۀ فلسفهای برای مطلقِ دانش و بهویژه دانش فلسفه است. اثبات پدیدارشناسانة دانش بودنِ فلسفة پدیدارشناسی کلان مسألهای است که دستکم سه زیرمسألة اصلی را دربرمیگیرد و مسألة معناداری زندگی یکی از آنهاست. آگاهی در مسیرِ پر از پیچوخمِ رشد و تنآوردگیِ خود مانند مسافری نمایش داده میشود که درحالِ بسط تجارب خویش است و بر پایة این تجارب به چیستی، معنا، مسـیر و هدف خویش بهدیدة نقد مینگرد و با دریافت کاستیهای خویش سفر را از پیمیگیرد تا آنها را برطرف سازد. کلیت این سفر نوعی معنایابی از راه تحقق خویش در غایتش است ولی در همین‌حال بی‌معنایی و پوچی و مفاهیم همگنِ آن ازجملة منازلی هستند که آگاهی در گامهایی از سفرش بهگونهای گذرا خود را ساکن در آنها مییابد. این مقاله با درنظرگرفتن چندلایگیِ جریان پدیدارشناسی تاریخی هگلی در پیِ آن است تا آن را ذیل مفهوم «معناداریِ زندگی» نگریسته و حرکت پدیدارشناسانة آگاهی را ازحیثِ نسبتهایی که با مفاهیم مذکور برقرار میکند، مورد بازخوانی قرار دهد. در نهایت این مقاله میپرسد که آیا نمیتوان برای حل مسألة معناداری زندگی راهکاری متفاوت از آنچه در فلسفة حق او مطرح میشود یافت؟ پس از آریگویی به این پرسش، ادعای این مقاله این است که «پدیدارشناسی هگلی» راهی برای رهایی از نقد "یاکوبی" علیه «نیهیلیسم کانتی ـ فیشته‌ای» است. در این مقاله با تکیه بر متن پدیدارشناسی روح از دو زاویه به دشـوارة معناداری زندگی نگریسته میشود: یکی ارزش زندگی بـهطورکلی، و دیگری ارزشهای اخلاقی و اجتماعی که درون ارزش کلیِ زندگی قرار میگیرند و باعث ضمانت آن میشوند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Hegelian Phenomenology and Meaningfulness of Life
نویسنده [English]
- Meysam Sefidkhosh
چکیده [English]
Hegel defines phenomenology as the knowledge of experiencing awareness. The ultimate goal of this field of study seems to be establishing that philosophy is a science by conceptually ‘phenomenalising’ the necessary steps to be taken in this course. Phenomenological establishment of the idea that philosophy is a science will involve phenomenological settling of a key question which has at least three sub-questions, one of which is the question of meaningfulness of life. In its complicated course of growth and development, awareness is depicted as a traveller who is broadening his experiences, who uses these experiences to critically survey his nature, meaning, course and goal, and who, acknowledging his weaknesses, continues his journey to overcome them. The journey on the whole is about finding the true meaning through developing into the ultimate awareness. Meanwhile, however, concepts like meaninglessness, absurdity and the like are among the many waypoints through which awareness navigates, at least as a swift pass, to reach the destination. The present paper considers the multi-layered course of the history of the Hegelian phenomenology to look at it within the domain of the concept of meaningfulness of life, providing a new reading of the phenomenological journey of awareness as it would relate to that concept. The paper raises the question as to whether a different approach than the one adopted by Hegel in his Philosophy of Right can be used to settle the question of meaningfulness of life. Making an affirmative response, the paper then claims that the Hegelian phenomenology is in fact an escape route from Jacobean critiques of the Kantian-Fichtean nihilism. The paper addresses the question of meaningfulness of life from two aspects based on Hegel’s Philosophy of Spirit: one is the value of life in general, and the other the ethical and social values which are contained in the value general value of life and guarantee it.
کلیدواژه‌ها [English]
- Hegelian phenomenology
- meaningfulness of life
- nihilism
- personal subject
- reverse language
- absolute idealism
- ethical order (Sittlichkeit)
)