نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید مصطفی شهرآیینی
• سید محسن آزادی خواه

دانشگاه تبریز

چکیده

"دکارت" به‌رغم اینکه در روزگار خود و حتی بعدها متهم به شکاکیت بود اصلاً شکاک نبود؛ بلکه او شک را همچون وسیله‌ای برای غایتی به‌کار می‌برد. او هرکجا از فلسفه و مابعدالطبیعة حقیقی سخن می‌گوید مخاطب را به پاکسازی ذهن از هرچه که می‌شود کمترین تردیدی در آن کرد، فرا می‌خواند. آنچه باید به‌ آن توجه داشته باشیم این است که شک ‌و شکاکیت تنها تا مرحله‌ای کارآیی دارد که ما به‌کمک آن به مبنای مستحکمی برسیم و از آن به‌بعد به‌ یاری روش تحلیل است که باید شروع به ساختن یک بنای معرفتی استوار کرد. ما در این مقاله بر آنیم تا نشان دهیم برخلاف آنچه رایج است شک، نه روش  (method)دکارت؛ بلکه راهکاری (procedure) است که او آن را برای اِعمال روش خود که همانا روش تحلیل است، در کار می‌آورد. شک، تنها بستری را برای رسیدن اندیشندة دکارتی به مبنایی یقینی فراهم می‌آورد تا او بتواند عمارت جدید معرفتی مدنظر خویش را بر این مبنا پی‌ بیفکند. در واقع، دکارت از شک بهره می‌گیرد تا به‌ یاری آن بتواند راه را برای کاربست روش تحلیل در حوزة‌ مابعدالطبیعه هموار سازد. 

کلیدواژه‌ها

• دکارت
• تأملات
• روش
• شک
• تحلیل
• ترکیب

عنوان مقاله [English]

The Place of Doubt in Establishment of Descartes’ System of Thought

نویسندگان [English]

• Seyyed Mostafa Shahraeeni
• Seyyed Mohsen Azadikhah (Bize)

چکیده [English]

Despite being accused of scepticism in his own and later times, Descartes was not a sceptic at all but he used doubt as a means to reach an end. In every instance he speaks of true philosophy and metaphysics, he invites the audience to dismiss from their minds anything which can be the subject of the slightest doubt. What we need to take into account is that doubt and scepticism can be of use only to the level at which we succeed to establish a solid ground, and that after that level only an analytical method will help us in building a solid construction of knowledge. The aim of the present paper is to demonstrate that, unlike prevalent beliefs, doubt is not Descartes’ method but is his procedure for employing his method, which is indeed analytical. The role doubt plays for the Cartesian thinker is to provide a ground of certainty which can support the new construction of knowledge he intends to build. Descartes in fact uses doubt as a helpful tool for implementing analytical methods in the area of metaphysics.

کلیدواژه‌ها [English]

• Descartes
• meditations
• method
• Doubt
• Analysis
• synthesis Environmental Ethics: Some Prerequisite Conceptual Analyses