نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• جواد طاهری ¹
• هدایت علوی تبار ²

¹ دانشجوی دانشگاه علامه طباطبایی

² هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

معنای عقلانی و تحلیلی بداء به عنوان یکی از مهم‌ترین آموزه‌های شیعۀ امامیه (اثنی‌عشری) نه تنها بدعت‌آمیز نیست بلکه با عقل و شرع سازگار است. اهل تسنن در آثار روایی و الهیاتی خود، بداء را بدعت به شمار آورده و آنرا مردود دانسته‌اند. در مقابل، امامیه بر این باورند که اگر معنای حقیقی این اصطلاح روشن شود (که هدف این نوشتار هم همین است) آنگاه همه مسلمانان من‌جمله اهل تسنن نیز آنرا خواهند پذیرفت. این مقاله به نحو اجمال آراء صاحب‌نظران مشهور سنی مذهب پیرامون بداء را بیان می‌کند و سپس با بهره‌گیری از شیوۀ الهیات تحلیلی نظر متألهان شیعی را در باب این مفهوم به نحو مبسوط بیان خواهد داشت. موضوعات مهمی همچون معنای لغوی و اصطلاحی بداء، تفاوت بداء و نسخ، نسبت بداء با علم الهی، به مناسبت، مورد بحث قرار خواهند گرفت. نتیجه آنکه، بداء مفهومی است که با دو منبع مهم استنباط آموزه‌های اسلامی، یعنی عقل و نقل، هیچ‌گونه منافاتی ندارد؛ از آنجا که این دو منبع در مذهب شیعه و سنی معتبر دانسته شده‌اند در بحث حاضر به عنوان معیار ورود خواهند یافت

کلیدواژه‌ها

• بداء
• نسخ
• شیعه
• شیعه امامیه
• اهل تسنن
• روش تحلیلی
• علم مطلق خداوند

عنوان مقاله [English]

An Analytical Approach to the Concept of Badā in Islam

نویسندگان [English]

• javad taheri ¹
• hedayat alavi tabar ²

¹

²

چکیده [English]

The rationally and theologically analyzed meaning of Badā, as one of the most fundamental theological doctrines of the Imamites (Twelver Shiism), is not heretical but is compatible with Intellect and Narrations. The Sunnites disapprove Badā in their narrative and theological works and regard it as a heresy. On the contrary, the Imamites believe that if the real meaning of the term is clarified, which is the main purpose of the present paper, all Muslims will accept it. This paper briefly reviews the views of famous Sunnite scholars regarding Badā, and then by using analytical method discusses in detail the idea of Shiite theologians about this concept. Critical issues such as literal and technical meanings of Badā, the difference between Badā and Naskh (Abrogation), the relationship between Badā and God’s knowledge will be discussed. The article concludes that Badā is a concept compatible with the two most important sources of Islamic doctrines, that is, ‘Aql (Intellect) and Naql (Narrations); we are drawing on these two sources because of their relationship with Shiism and Sunniism as two Islamic sects.

کلیدواژه‌ها [English]

• Badā
• Naskh
• the Imamites
• analytic theology
• divine omniscience
• the Shiites
• the Sunnites