نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• نفیسه اهل سرمدی ¹
• نصرت الله حکمت ²

¹ دانشجوی دانشگاه شهید بهشتی

² هیئت علمی انشگاه علامه طباطبایی

چکیده

یکی از شاخه‌های مهم در مسائل فلسفی، مباحث انسان‌شناسی است که در آن‌ بحث از قوای ادراکی ظاهری و باطنی آدمی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. «خیال» و «متخیله» نام دو قوۀ ادراکی باطنی در انسان هستند. جمهور حکماء، خیال را به‌عنوان خزانۀ حسّ مشترک، پذیرنده و منفعل و متخیّله را از آن‌جهت که به ترکیب و تفصیل صور می‌پردازد، فعّال می‌دانند. " ابن‌عربی" با حفظ نقش منفعل خیال به‌عنوان مجمعی برای حواس، از خیال خلاق و فعّال سخن می‌گوید. نزد او خیال، ارض حقیقت و موطن جمع اضداد است. او خیال را از آن جهت که خلاق است، شبیه‌ترین موجودات به خداوند می‌داند. او در بسیاری موارد نیز خیال و تخیّل را به‌صورت مترادف به‌کار می‌برد، ولی این به معنای انکار تمایز میان این دو ادراک نخواهد بود. تشبیه تمایز میان خیال و تخیّل به عصای "موسی" و کار ساحران، بحث از خطای در خیال و سخن از تخیّل به‌عنوان امری غیرواقعی و موهوم از جمله مواردی است که در تمییز این دو عرصه کارآمد‌اند.

کلیدواژه‌ها

• خیال متصّل
• خیال منفصل
• تخیّل
• خطا

عنوان مقاله [English]

A Study of the Difference between Imagining and Imagination in Ibn Arabi’s Meccan Illuminations

نویسندگان [English]

• nafiseh ahl sarmadi ¹
• nosratollah hekmat ²

چکیده [English]

As one of the important branches of philosophy, anthropology mainly discusses mankind’s internal and external perceptions. Imagination (al-khyāl) and imagining (al-takhayyol) are part of mankind’s internal perceptions. The majority of philosophers consider imagination to be passive and imagining active. While believing in passive imagination as the nest of senses, Ibn Arabi puts forward the idea of active imagination as the homeland of truth and collection of paradoxes and, thus, the most similar being to God. In many cases, he uses imagination and imagining synonymously. However, this does not mean that they are not different. Comparing imagination to the cane of Moses and imagination to the magic of sorcerers, discussing the errors of imagination and believing in imagining as an illusory affair help one to distinguish between them.

کلیدواژه‌ها [English]

• contiguous imagination
• discontiguous imagination
• imagining
• error