نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• مهدی عباس زاده

هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

این نوشتار بر آن است که به بررسی و تبیین آراء فیلسوف و متکلّم اسکاتلندی مَدرسی، یوهانس دنس اسکوتوس (1308-1266 م.) دربارة «معرفت» و مقایسة اجمالی آن با آراء معرفتی ابن‌سینا بپردازد. اسکوتوس ترجمة لاتین کتاب «الشفاء» ابن‌سینا را مطالعه کرده است و آنگونه که در ضمن این نوشتار مشاهده خواهد شد، افکار و آراء معرفتی ابن‌سینا بر آراء اسکوتوس در زمینة قوای ادراکی، فرایند ادراک، متعلّق طبیعی عقل، اقسام معرفت و مراتب یقین و... تأثیر بسیار داشته است. به‌رغم اینکه هم اسکوتوس و هم ابن‌سینا در حوزة افکار فلسفی به‌نحوی تحت تأثیر ارسطو و سنّت مشّاء هستند و بالطبع شباهت‌های فراوانی در آراء این دو متفکر وجود دارد، لکن برخی تفاوت‌ها نیز قابل طرح است. از این جهت می‌توان آراء این دو متفکر را با هم مقایسه کرد چراکه زمینة منطقی برای چنین مقایسه‌ای وجود دارد. البته باید توجه داشت که به هر حال، اسکوتوس در فضای فکری مسیحیت می‌اندیشد و ابن‌سینا در عالَم اسلامی، و این تفاوت فضا و فرهنگ را در هر مقایسه‌ای همواره باید مد نظر داشت.

کلیدواژه‌ها

• معرفت
• شناخت
• ادراک
• حس
• خیال
• عقل
• عقل فعّال
• شهود
• اشراق
• یقین

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Epistemological Views of Duns Scotus and Ibn Sina

نویسنده [English]

• mehdi abbas zadeh

چکیده [English]

This paper is an endeavor to conduct a comparative study of the viewpoints of Johannes Duns Scotus, Scottish philosopher and theologian (1266- 1308), on epistemology and knowledge, and Ibn Sina’s beliefs on the same issues. Given the fact that Scotus had studied the Latin translation of Ibn Sina's book, al-Shifa, the present study provides evidence as to how Scotus was influenced by Ibn Sina’s viewpoints under such issues as perceptional faculties, process of perception, natural object of reason, kinds of knowledge, levels of certainty, etc. While Scotus and Ibn Sina had been both influenced by Aristotle and the peripatetic tradition, there are still observed differences between them. Logical reasons, therefore, urge us to conduct a comparative study concerning the viewpoints of the two thinkers. With the above in mind, we will take into consideration the different atmospheres and cultures in which they lived; living and thus thinking in a Christian environment for one, and in an Islamic atmosphere for the other.

کلیدواژه‌ها [English]

• Knowledge
• Perception
• sense
• Imagination
• Reason
• active intellect
• intuition
• illumination
• Certainty