نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ساره امیری ¹
• امیر مازیار ²

¹ پژوهش هنر، دانشگاه هنر تهران

² استادیار گروه فلسفه‌ی هنر، دانشکده‌ی علوم نظری و مطالعات عالی هنر، دانشگاه هنر تهران، ایران.

چکیده

بنا بر نظریه‌ی زیبایی‌شناختی آدورنو، تجربه‌ی زیبایی‌شناختی تجربه‌ی منحصر‌به‌فرد و متفاوتی است که، بر خلاف تجربه‌ی مسلط درون کلیت اجتماعی، مبتنی بر سلطه نیست و سوژه به‌طور ابزاری با ابژه مرتبط نمی‌شود بلکه در آن جذب یا با آن ادغام می‌شود. آدورنو نخستین کسی نیست که تجربه‌ی زیبایی‌شناختی را این‌گونه توصیف می‌کند. با این‌حال، آنچه در اندیشه‌ی او جدید است این است که این قابلیتِ جذب‌شدگی و گشودگی در برابر ابژه را همچون یک حالت یا رفتار اصیلِ سرکوب‌شده در رابطه‌ی سوژه با طبیعت توضیح می‌دهد و این‌گونه آن را بدل به مقوله‌ای انتقادی می‌کند. هدف این مقاله آن است که با توضیح و مستدل‌ساختن این ایده‌ی محوری نشان دهد که چگونه آدورنو از طریق صورت‌بندی رابطه‌ای دیالکتیکی میان هنر و طبیعت موفق می‌شود به‌نحوی خاص فرمالیسم زیبایی‌شناختی را به نقد اجتماعی و تاریخی پیوند ‌زند و در عین حفظِ ایده‌ی خودآیینی، تجربه‌ی زیبایی‌شناختی را از چیزی هم‌پایه‌ی بازی یا سرگرمی بدل به تجربه‌ای خطیر و انتقادی سازد.

کلیدواژه‌ها

• "تجربه‌ی زیبایی‌شناختی"
• "دیالکتیک هنر و طبیت"
• "نظریه‌ی زیبایی‌شناختی"
• خودآیینی"
• "آدورنو"

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

On the Dialectic of Nature and Art: Aesthetic Experience in Adorno's Aesthetic Theory

نویسندگان [English]

• sareh amiri ¹
• Amir Maziar ²

¹ art studies Tehran University of Art

² Assistant Professor, Department of Philosophy of Art, Faculty of Art Theories and Studies, Art University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

According to Adorno's Aesthetic Theory, aesthetic experience is a unique experience that, unlike the reified experience of life within the social totality, is not based on domination. This means that the subject does not relate to its object instrumentally, or the object is not merely a means to some external end, but rather the very end of the experience. He states that every work of art, in a certain sense, is the experience of "the world once again", namely the world cleansed of immediate purposes- or of what Adorno calls "the reality principle". Adorno is not the first philosopher to characterize aesthetic experience in this way. Many aestheticians, following Kant, have described it as some sort of free or disinterested experience in which we appreciate the object for its own sake. What is original about Adorno’s theory, however, is that he seeks to explain this openness or “freedom to the object” as an original, repressed mode or behavior, giving aesthetic experience a critical and political significance. He says that aesthetic experience is a “refuge” for “those impulses, forms of behavior, feelings or whatever else that otherwise fall victim to the progressive control over nature and to the rationality that progresses together with it.” In this paper, we aim to reconstruct this thesis as it appears in Adorno’s Aesthetic Theory (1970) and his 1958-1959 Lectures on Aesthetics. This will demonstrate how Adorno, by offering a dialectical account of the relation between art and nature, successfully combines aesthetic formalism with social critique.

کلیدواژه‌ها [English]

• "aesthetic experience"
• "dialectic of art and nature"
• "aesthetic theory"
• "autonomy"
• "Adorno"