نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی شکی ¹
• احمدعلی حیدری ²

¹ کارشناسی ارشد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی تهران ایران

² استاد فلسفه، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

تئودور آدورنو با نقد فلسفة این‌همانی، خواهان معطوف ساختنِ اندیشه به امر نااین‌همان است. به باور آدورنو، فلاسفه از پارمنیدس تا دست‌کم هگل، در صدد رفع تناقضات یعنی سازگاری و وحدتِ اندیشه با وجود برآمده‌اند. اما او باتکیه‌بر اصل تناقض می‌کوشد تا در برابر این‌همان‌سازیِ فکر با ابژه پایداری کند. به باور او، دعویِ به چنگ‌آوریِ تمامیتِ امر واقع به‌واسطة مفاهیم، توهمی بیش نیست چرا که ابژه‌ها اموری غیرِ ‌مفهومی‌اند و همچنین خصلت کلی‎سازی مفهوم، از درک جزئیتِ ابژه‌ها باز‌می‌ماند. شیءوارگی که با ظهورِ سرمایه‌داری متأخر در جهان حاکم شده است؛ اندیشه را به رنگ قواعد و مناسبات کالایی درآورده و منجر به این‌همان‌سازی تجربه شده است. آدورنو در راستایِ نجاتِ ذهنیت شیءواره، تلاش می‌کند تا با بازسازی مناسباتِ سوژه ـ ابژه در ایدة وساطت، ابژه‌ها را از سلطة سوژه رهانده و آنها را در نااین‌همانی‌شان بازیابد. بدین نظر، منظومه‌ای از مفاهیم که خصلتی تاریخی دارند، به گرد یک ابژه جمع می‌شوند و همچنان که سعی در توضیح و فهم تام و تمام ابژه دارند؛ با این حال چنین فهمی را انتهایی نخواهد بود.

کلیدواژه‌ها

• " این‌همانی
• تناقض
• منظومه
• نااین‌همانی
• وساطت "

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

The Nonidentical in Adorno’s Philosophy

نویسندگان [English]

• Ali Shaki ¹
• Ahmad Ali Heydari ²

¹ Master of Philosophy, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

² Professor of Philosophy, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran;

چکیده [English]

With the critique of the philosophy of identity, Theodor Adorno wishes to shift the concentration of thought to the non-identical. In Adorno's beliefs, from Parmenidus up to Hegel, philosophers sought to overcome contradictions, or to adapt and unify thought and existence. But, Adorno, by emphasising the principle of contradiction, tries to resist againts the idea of the identification of thought and the object. The claim to capture the totality of the real by means of concepts is but an illusion because of the fact that objects are non-conceptual and that the totalizing characteristic of concepts cannot fully perceive the particuliarity of the objects. Reification which has been the dominant ruler of the world since the emergence of late capitalism, has made thoughts resemble the rules and relations of commodity, finally resulting in the identification of the experience. Adorno attempts to recover the objects in their non-identity and free the objects from the dominance of the subject via rebuilding the relations of subject-object in the idea of mediation and save the reificated subjectivity. Based on this view, a constellation of concepts which has a kind of historical quality gathers around an object and, as these concepts seek to explain and comprehend fully the object; Nenetheless, those concepts would never reach the end in doing so.

کلیدواژه‌ها [English]

• " Constellation
• Contradiction
• Identity
• Mediation
• Nonidentity "