نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 حوزه علمیه مشهد مدرسه نور حکمت

2 حوزه علمیه مشهد

3 موسسه مطالعات راهبردی حوزه مشهد مشهد ایران

چکیده

فیلسوفان اصل وجود تغییر حرکت و زمان را در خارج پذیرفته‌ و تلاش کرده‌اند تحلیل مقبولی از آن ارائه دهند. یکی از سؤالات اساسی در باب تغییر، حرکت و زمان آن است که آیا اتصال و پیوستگی که در خارج مشاهده می‌شود وصف امور واقع یا ادراکات انسان است؟ در تحقیق پیشرو به این امر پرداخته می‌شود که اتصال تنها وصف خارج نیست بلکه ادراکات نیز نقشی بسزا دارد و بر این اساس نظریات فلاسفه چه مثبتان تغییر و چه منکران آن به چالش کشیده می‌شود. آنچه در باب تغییرات عالم یقینی و بدیهی است اینکه ادراکاتی پیوسته دریافت می‌گردد اما اینکه این اتصال وصف خارج از ذهن نیز باشد بدیهی نیست و نیاز به اثبات دارد. چنانکه در بحث زمان نیز آنچه بدیهی است، احساس تدریجی است که ادراک می‌شود و برای افراد زمان می‌سازد اما اینکه سیلان و تدریج وصف خارج از ذهن نیز باشد نیاز به اثبات دارد. چنین تفسیری از تغییر، حرکت و زمان در تبیین مسائل کلامی و فلسفی همچون وجود زمان در عوالم مافوق ماده همچون عالم مثال و عالم عقول، قبض و بسط زمان و تحلیل ادله نقلی در باب نحوه زمان در عوالم دیگر و همچنین نسبیت زمان نقشی راهگشا دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A New Look at the Place of Human Perception in Change, Movement and Time and its Role in the Existential Worlds

نویسندگان [English]

  • mohammad daneshnahad 1
  • mohammadhasan vakili 2
  • HAMED ZARPOYAN 3

1 mashshad

2 mashhad

3 Institute of Strategic Studies, Mashhad, Mashhad, Iran

چکیده [English]

Philosophers have accepted the principle of the existence of change in motion and time abroad and have tried to provide an acceptable analysis of it. One of the fundamental questions about change, movement, and time is whether the connection seen outside is a description of external facts or human perceptions. Leading research deals with the fact that connection is not only an external description but also perceptions, and on this basis the theories of philosophers, whether positive or negative, are challenged. What is certain about the changes in the universe is that perceptions are constantly received, but that this connection is also a description outside the mind is not self-evident and needs to be proven. As in the discussion of time, what is obvious is the gradual feeling that is perceived and makes time for people, but that the flow of description is also out of the mind needs to be proven. Such an interpretation of change, motion, and time plays a crucial role in explaining theological and philosophical issues such as the existence of time in the extraterrestrial worlds, such as the world of example and the world of intellects, the contraction and expansion of time, and the analysis of narrative arguments about time in other worlds. Among the results of his research is that 1- By including the perceptual description in the truth of time, a single truth can be done at different times for individuals. 2- The existence of time in the world of example and the world of intellects is a reasonable thing. 3- The contraction and expansion of time can also be philosophically analyzed according to the perceptual role of human beings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • change
  • Move
  • Receipt and expansion of time
  • The time of the existential worlds
  • Time relativity
  • perceptual description
قرآن کریم
آشتیانی، سید جلال‌الدین. (1372). مقدمه بر رساله نوریه در عالم مثال، تألیف بهایی لاهیجی، قم: سازمان تبلیغات اسلامی.
ابن‌سینا، ابوعلی. (1375). الاشارات و التنبیهات، قم: نشرالبلاغه.
______________ . (1400ق). رسائل ابن‌سینا، قم: انتشارات بیدار.
_____________ . (1404ق). الشفاء، قم: مکتبه آیت‌الله مرعشی.
ارسطو. (1396). طبیعیات، بیجا: کتابخانه الکترونیکی امین.
اژدر، علیرضا. (1391).  بررسی انتقادی نظریه حرکت جوهری ملاصدرا، دو فصلنامه حکمت صدرایی، سال اول، صص 31 تا 42.
اشکورى، محمد بن على. (1373). تفسیر شریف لاهیجى‏، تهران: دفتر نشر داد.
بهمنیار بن مرزبان. (1375). التحصیل، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ترکاشوند، احسان. (1397). «پژوهشی در معنای زمان و مکان در عالم برزخ با توجه به آیات و روایات»، معرفت کلامی، سال نهم، شماره دوم، صص 45-62.
حسینی تهرانی، سید محمدحسین. (1435ق). روح مجرد، مشهد:  انتشارات علامه طباطبائی.
________، __________.  (1433ق). معادشناسى، مشهد: انتشارات علامه طباطبائی.
خراسانی، شرف‌الدین. (1350). نخستین فیلسوفان یونان، تهران:‌ انتشارات فرانکلین.
خمینی، روح‌الله. (1373). چهل حدیث، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
رازی، فخرالدین . (1411ق). المباحث المشرقیة فی علم الاهیات و الطبیعیات، قم: انتشارات بیدار.
سهروردی، شهاب‌الدین.  (1373). حکمة الاشراق‏، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.‏
 ____________________. (1375). مجموعه مصنفات، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
شهرزوری، شمس‌الدین. (1383). رسائل الشجرة الالهیة فى علوم الحقایق الربانیة، تهران: موسسه حکمت و فلسفه ایران.
صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم. (1981م). الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار احیاء التراث.
________،__________. (1378). رسالة فى الحدوث‏، تهران: بنیاد حکمت اسلامى صدرا.
________،__________. (1387). سه رسائل فلسفى‏، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.‏
________،__________ . (1422). شرح الهدایه الاثیریه، بیروت: موسسه التاریخ العربی.
________،__________. (1354). المبدأ و المعاد، تهران: ناشر انجمن حکمت و فلسفه ایران.
________،__________.  (1363). المشاعر، تهران: کتابخانه طهورى.
طباطبایى، محمدحسین.  (1414 ق). بدایة الحکمة، قم: موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین.
________،___________. (1374). تفسیر المیزان، قم: بنیاد علمی و فکری علامه طباطبائی.
________،___________. (1394). نهایة الحکمة، قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.
طوسی، نصیرالدین. (1407). تجرید الاعتقاد، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
عبودیت، عبدالرسول. (1395). درآمدی بر نظام حکمت صدرایی(هستی‌شناسی و جهان‌شناسی)، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
_____،_________.  (1397). حکمت صدرایی به روایت علامه طباطبائی شرح نهایه الحکمه مبحث اعراض نسبی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
_____،__________. (1393). حکمت صدرایی به روایت علامه طباطبائی شرح نهایه الحکمه مبحث جوهر، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
فضل‌الله، محمدحسین. (‏1419ق). من وحى القرآن‏، لبنان: دار الملاک‏.
فیاضی، غلامرضا. (1394). تعلیقه علی نهایه الحکمه، قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
فیروزجایی، یارعلی. (1396). حکمت مشاء، قم: انتشارات حکمت اسلامی.
فیض کاشانى، محمد محسن. (1415ق). تفسیر الصافی‏، تهران: مکتبه الصدر.
کاپلستون، فردریک. (1375). تاریخ فلسفه، مترجم: جلال‌الدین مجتبوی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
کوفى، فرات بن ابراهیم. (‏1410ق). تفسیر فرات الکوفی‏، تهران: مؤسسة الطبع و النشر.
اللوکرى، ابوالعباس. (1373)‏. بیان الحق بضمان الصدق‏، تهران: موسسه بین‌المللی اندیشه و تمدن اسلامى‏.
مجلسى، محمدباقر. (‏1403ق). بحارالانوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1393). تعلیقه علی النهایه، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مطهرى، مرتضی. (1384). مجموعه آثار13، تهران: انتشارات صدرا.
مظهری، منیره. (1392). «بررسی تحلیلی سیر تاریخی نظریه حرکت از حکمت یونانیان تا حکمت متعالیه» ، فصلنامه تخصصی فلسفه و کلام، شماره 9، صص69-101.
مکارم شیرازى، ناصر. (1371). تفسیر نمونه‏، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
یزدان پناه، یدالله. (1393). مبانی و اصول عرفان نظری، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
References
The Holy Quran
Ashtiani, Seyyed Jalaluddin. (1993). Introduction to Nouriyeh's Treatise on the Exemplary World by Bahai Lahiji, Qom: Islamic Propaganda Organization. [In Persian]
Aristotle. (2016). Nature. N.P.: Amin Electronic Library. [In Persian]
Azhdar, Alireza. (2012). “Critical review of Mulla Sadra's theory of essential movement”, Hekmat Sadraei Bi-Quarterly, first year, pp. 31-42. [In Persian]
Ashkouri, Mohammad Bin Ali. (1994). Tafsir Sharif Lahiji, Tehran: Dad Publishing House. [In Persian]
Aboudit, Abdul Rasool. (2015). an introduction to Sadra'i system of wisdom (ontology and cosmology), Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. [In Persian]
______,________. (2017). Hikmat al-Sadraei narrated by Allameh Tabataba'i, Commentary on Nahayeh al-Hikma, the subject of relative symptoms, Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. [In Persian]
______,_________.(2013). Hikmat al-Sadrai narrated by Allameh Tabataba'i, Commentary on Nahayeh al-Hikma, the topic of Johar, Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. [In Persian]
Al-Loukari, Abu al-Abbas. (1994). Bayan al-Haq in Daman al-Sadeq, Tehran: International Institute of Islamic Thought and Civilization.
Bahmanyar bin Marzban. (1996). Al-Tahsil, Tehran: Tehran University Press. [In Persian]
Copleston, Frederick. (1996). History of Philosophy, translator: Jalaluddin Mojtabavi, Tehran: Elmi Farhangi Publications. [In Persian]
Fazlullah, Muhammad Hossein. (1998). Man Wahi Al-Qur'an, Lebanon: Dar Al-Malaq. [In Arabic]
Fayazi, Gholamreza. (2014). The Commentary on Ali Nahayeh al-Hikmeh, Qom: Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute. [In Persian]
Firouzjaei, Yar Ali. (2016). Hekmat Masha, Qom: Hekmat Islamic Publications. [In Persian]
Feiz Kashani, Mohammad Mohsen. (1994). Tafsir al-Safi, Tehran: Sadr Library. [In Persian]
Hosseini Tehrani, Seyyed Mohammad Hossein. (2013). Single Soul, Mashhad: Allameh Tabataba’i Publications. [In Persian]
_______________,________. (2011). Eschatology, Mashhad: Allameh Tabataba’i Publications. [In Persian]
Ibn Sina, Abu Ali. (1996). Al-Asharat wa Al-Tanbihat, Qom: Nashr al-Balagha. [In Persian]
______________. (2021). Ibn Sina's Epistles, Qom: Bidar Publications. [In Persian]
_____________. (1983). Al-Shifa, Qom: School of Ayatollah Marashi. [In Persian]
Kufi, Firat ibn Ibrahim. (1989). Tafsir of Firat Al-Kufi, Tehran: Al-Tabb and Al-Nashar Foundation. [In Persian]
Khorasani, Sharafuddin. (1971). The First Greek Philosophers, Tehran: Franklin Publications. [In Persian]
Khomeini, Ruhollah. (1994). Forty Hadiths, Tehran: Imam Khomeini Editing and Publishing Institute. [In Persian]
Majlisi, Muhammad Baqir. (1982). Bihar al-Anwar, Beirut: Dar Ihiya al-Turath al-Arabi. [In Arabic]
Mesbah Yazdi, Mohammad Taqi. (2013). Ali al-Nahaye's Commentary, Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. [In Persian]
Motahari, Morteza. (2005). Collection of works 13, Tehran: Sadra Publications. [In Persian]
Mazhari, Munireh. (2012). “Analytical study of the historical course of the theory of movement from the wisdom of the Greeks to the transcendental wisdom”, Specialized Quarterly of Philosophy and Kalam. No. 9, pp. 101-69. [In Persian]
Makarem Shirazi, Nasser. (1992). Tafsir Nemouneh, Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyya. [In Persian]
Razi, Fakhr al-Din. (1990). Al-Mabahid al-Mashriqiya fi Elm al-Elahiyat wa Tabieiyat, Qom: Bidar Publications. [In Persian]
Sohrevardi, Shahabeddin. (1994). Hikma al-Ashraq, Tehran: Institute of Cultural Studies and Research. [In Persian]
____________,________. (1996). Collection of Works, Tehran: Institute of Cultural Studies and Research. [In Persian]
Shahrzouri, Shamsuddin. (2004). Rasa'il al-Shajra al-Ilahiyyah in the sciences of al-Haqayq al-Rabani, Tehran: Institute of Hikmat and Philosophy of Iran. [In Persian]
Sadr al-Mutalahin, Muhammad bin Ibrahim. (1981). Al-Hikama al-Mutalaiya fi al-Isfar al-Aqliyyah al-Arabah, Beirut: Dar al-Ihya al-Trath. [In Arabic]
_________________________. (1999). Rasala fi al-Haddoth, Tehran: Sadra Islamic Hikmat Foundation. [In Persian]
__________________________. (2008). three philosophical treatises, Qom: Islamic Propaganda Office. [In Persian]
__________________________. (2001). Sharh al-Hudayah al-Athiriya, Beirut: Al-Tarikh al-Arabi Institute. [In Arabic]
__________________________. (1984). Mafatih Al Ghaib, Tehran: Cultural Research Institute. [In Persian]
__________________________. (1975). Al-Mobadad and Al-Maad, Tehran: Publisher of the Iranian Wisdom and Philosophy Association. [In Persian]
__________________________. (1984). Al-Mashaer, Tehran: Tahouri Library. [In Persian]
Turkashvand, Ehsan. (2017). “a research on the meaning of time and space in the world of purgatory according to verses and traditions”, Marefat Kalami, 9th year, 2nd issue, pp. 45-62. [In Persian]
Tabatabayi, Mohammad Hossein. (1993). Badaya al-Hikma, Qom: Al-Nashar al-Islami Institute of Jama'ah al-Modaresin. [In Persian]
___________________. (1995). Tafsir al-Mizan, Qom: Allameh Tabataba’i Scientific and Intellectual Foundation. [In Persian]
___________________. (2014). End of Wisdom, Qom: Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute. [In Persian]
Tabarsi, Fazl bin Hassan. (1993). Majma’al Bayan fi Tafsir al-Qur'an, Tehran: Nasser Khosro. [In Persian]
Tusi, Nasir al-Din. (1986). Tajrid al-Eteqad, Qom: Islamic Propaganda Office. [In Persian]
Yazdan Panah, Yadullah. (2013). The Basics and Principles of Theoretical Mysticism, Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. [In Persian]