نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• رئوف سربخش ¹
• رضا سربخش ²

¹ دانشگاه تربیت مدرس

² دانشجوی دکتری دانشگاه صداوسیما

چکیده

ژیل دلوز را بدون شک می‌توان یکی از مهم‌ترین فیلسوفان و نظریه‌پردازان سینما دانست. دلوز در دهه هشتاد میلادی دو جلد کتاب سینمایی نگاشت که مسیرهای اصلی فلسفه سینما را به‌عنوان رشته‌ای مجزا در دانشگاه پایه‌گذاری کرد. در بین فیلسوفان مختلف، برگسون بیشترین تأثیر را بر نظریات دلوز دارد. هر دو در خصوص زمان اعتقاد دارند که زمان امری خطی و کمی نیست و کیفی و غیرمکان مند می‌باشد. امتداد این فلسفه باعث شکل‌گیری دیرند زمانی به‌عنوان پایه اصلی زمان و سینما در آثار دلوز شد. دلوز در جلد اول کتاب خود به سینمای کلاسیک حرکت- محور و در جلد دوم به آثار مدرن زمان محور می‌پردازد. زمان، عنصر اصلی روایت‌های مدرن دلوز است و تصاویر را به آینه‌ها و کریستال‌های زمانی تقسیم می‌کند. دلوز اعتقاد زیادی به هم‌زمانی زمان‌ها و رویدادهای غیرخطی در آثار مدرن داشت. سینمای مدرن ایران نیز در سال‌های اخیر بیش‌ازپیش به فلسفه دلوز روی آورده و عناصر زمانی زیادی در آثار مختلف قابل‌رؤیت است. این پژوهش با نظریات سینمای مدرن دلوز با بررسی فیلم‌های ماهی و گربه ساخته شهرام مکری، اژدها وارد می‌شود! اثر مانی حقیقی و مسخره‌باز همایون غنی‌زاده، به این نتیجه می‌رسد که فیلم‌سازان نسل جوان ایران به رویدادهای غیرخطی با ابزارهایی مثل گذشته‌نما و آینده‌نما و همچنین تداعی زمان‌های گذشته و حال و آینده در یک صحنه علاقه بیشتری پیدا کردند. دراین‌بین، مکری به‌شدت تحت‌تأثیر روند زمانی دورانی است و مانی حقیقی به‌عنوان تحصیل‌کرده فلسفه، عناصر زیادی را از دلوز در آثارش وام می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها

• دلوز
• برگسون
• فلسفه
• دیرند
• سینمای ایران
• کریستال زمان
• مانی حقیقی
• شهرام مکری
• همایون غنی زاده

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Examining the Idea of Time based on the Opinions of Gilles Deleuze in the Iranian Cinema of the 90s (with Case Analysis of Movies: Fish and Cat, Enter the Dragon! and The Ridiculous)

نویسندگان [English]

• raouf sarbakhsh ¹
• reza sarbakhsh ²

¹ Tarbiat Modares University

² Doctoral student of Sedavasima University

چکیده [English]

Gilles Deleuze can undoubtedly be considered one of the most important philosophers and theorists of cinema. In the 1980s, Deleuze wrote two volumes of cinema books, which established the main directions of cinema philosophy as a separate discipline in the university. Among different philosophers, Bergson has the most influence on Deleuze's theories. Both of them believe that time is not linear and quantitative but qualitative and non-local. The extension of this philosophy led to the formation of the chronology as the main basis of time and cinema in Deleuze's works. In the first volume of his book, Deleuze deals with movement-oriented classical cinema and in the second volume with time-oriented modern works. Time is the central element of Deleuze's modern narratives, dividing images into temporal mirrors and crystals. Deleuze strongly believed in the simultaneity of non-linear times and events in modern works. In recent years, modern Iranian cinema has turned more and more to Deleuze's philosophy and many time elements can be seen in various works. This research comes with Deleuze's modern cinema theories by examining the films of Fish and Cat made by Shahram Makri, Dragon! The work of Mani Haghighi and Homayoun Ghanizadeh's mockumentary comes to the conclusion that the filmmakers of the younger generation of Iran became more interested in non-linear events with tools such as retrospective and forward-looking, as well as the association of past, present and future times in one scene. In the meantime, Makri is strongly influenced by the time period and Mani Haghighi, as a philosophy student, borrows many elements from Deleuze in his works.

کلیدواژه‌ها [English]

• Deleuze
• Bergson
• Philosophy
• Dirand
• Iranian Cinema
• Crystal Zaman
• Mani Haghighi
• Shahram Makri
• Homayun Ghanizadeh