نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه فیزیک، دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام، قم، ایران

2 استاد فیزیک، دانشگاه قم، قم، ایران

3 دانشیار فلسفه، دانشگاه باقرالعلوم علیه‌السلام، قم، ایران

چکیده

از تحلیل مفهوم لَختی یا اینرسی دو معنا برداشت می‌شود. به معنای مقاومت جسم در برابر تغییر حالت را همه قبول دارند، اما معنای دوم یعنی بقای جسم بر حالت سکون یا حرکت مستقیم‌الخط یکنواخت (قانون اول نیوتن)، متوقف بر این است که تعریف ما از حرکت و سکون چه باشد. اگر تعریف دکارتی یعنی حالت بودن حرکت و سکون را بپذیریم، معنای اخیر پذیرفتنی است، اما با تعریف ارسطویی سازگار نیست. ابن‌سینا قرن‌ها قبل نظریه میل را مطرح کرد؛ میل مقاوم او معنای اول لختی را در بردارد و میل محرک هم اگرچه شبیه معنای دوم آن است، اما وی نمی‌توانسته آن را بپذیرد، چون منتقد تعریف دکارتی از حرکت است. دیدگاه ابن‌سینا به نظر لایب‌نیتس شباهت دارد و معتقد است وجود میل محرک برای تداوم حرکت لازم است. از اهداف مترتب بر این پژوهش، به‌عنوان نمونه، توجه دادن به ظرفیت بالای اندیشه‌های فلاسفه اسلامی نظیر ابن‌سینا در تکامل مفاهیم و نظریه‌های فیزیکی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Concept of Inertia and its Relation to Avicenna's "Mail" Theory from the Context of the Definition of Motion

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Lotfi 1
  • Habibollah Razmi 2
  • Yarali Kord Firouzjaei 3

1 Ph.D. Student of philosophy of physics, Bagheral Uloom University, Qom, Iran

2 Professor of Physics, University of Qom, Qom, Iran

3 Associate Professor of Philosophy, Bagheral Uloom University, Qom, Iran

چکیده [English]

From the analysis of the concept of inertia, two meanings can be deduced. The first one, that is, the body's resistance to change of state is accepted by all, but the second, that is, the perseverance of body in the state of rest or uniformly straight-line motion (Newton's first law), depends on what our definition of motion and rest is. If we accept the Cartesian definition of them, that is, they mean status, the latter meaning is acceptable, but it is not consistent with the Aristotelian definition. Avicenna proposed the theory of "mail" (Inclination/ Tendency) several centuries ago; resistant mail includes the first meaning of inertia, and the motive mail, although similar to the second one, he could not accept it because he rejects the Cartesian definition of motion. Avicenna's opinion is similar to Leibniz's, and he believes that the existence of the motive mail is necessary for the continuation of the motion. The aim of this research, as an example, is to provide attention to the high capacity of the opinions of Islamic philosophers such as Avicenna in the development of physical concepts and theories.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The concept of inertia
  • Newton's first law
  • motion and rest
  • Cartesian motion
  • Avicenna's theory of "mail"
آینشتاین، آلبرت. (۱۳۶۲). نسبیت. ترجمه محمدرضا خواجه‌پور. تهران: خوارزمی.
‌‫ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (۱۳۸۱). الإشارات و التنبیهات. تحقیق مجتبی زارعی. قم: بوستان کتاب.
‫ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (۱۳۷۶). الإلهیات من کتاب الشفاء. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (۱۴۰۵ ق). الشفاء (الطبیعیات). تصحیح ابراهیم مدکور. ج ۱. قم: کتابخانه آیت‌الله‌العظمی مرعشی نجفی.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (۱۳۶۳). المبدأ و المعاد. تصحیح عبدالله نورانی. تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران - دانشگاه مک‌گیل.
‫ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (۱۳۶۴). النجاة من الغرق فی بحر الضلالات. ویرایش محمدتقی دانش‌پژوه. تهران: دانشگاه تهران.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (۱۴۰۰ ق). رسائل ابن‌سینا. قم: بیدار.
ارسطو. (۱۳۸۵). سماع طبیعی. ترجمة محمدحسن لطفی. تهران: طرح نو.
‌‫الکساندر، اچ. جی. (۱۳۸۱). مکاتبات لایب‌نیتس و کلارک (مقدمه). ترجمة علی ارشد ریاحی. قم: بوستان کتاب.
‫انواری، سعید. (1395). نگرش فلسفی علامه طباطبائی (ره) و استاد مطهری به دو قانون فیزیکی (قانون اول نیوتن و قانون بقای ماده و انرژی). اندیشه علامه طباطبایی، 3، 7-30.
سعیدی‌مهر، محمد؛ و همکاران. (1393). ابن‌سینا و نظریه میل. هستی و شناخت، 2، 129-146.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (۱۳۶۸). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. ج ۳. قم: مکتبة المصطفوی.
‌‫طارمی، عباس. (۱۳۹۹). نظریه میل ابن‌سینا و تأثیر آن بر نظریه ایمپتوس جان بوریدان. تهران: مولی.
‌‫نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد. (۱۴۰۳ ق). شرح الإشارات و التنبیهات (مع المحاکمات). ج 2. قم: دفتر نشر الکتاب.
نظیف، مصطفی. (۱۹۵۸ م). آراء الفلاسفة الاسلامیین فی الحرکة و مساهمتهم فی التمهید إلی بعض معانی علم الدینامیکا الحدیث. رسالة العلم، ۹۲ (۴)، ۲۵۱-۲۷۰.
 
Aristotle (1385). natural hearing Translated by Mohammad Hasan Lotfi. Tehran: New designTarh-e No. [in Persian]
Alexander, H. J. (2002). Correspondence between Leibniz and Clarke (introduction). Translated by Ali Arshad Riahi. Qom: Bostan Ketab. [in Persian]
Anwari, Saeed. (2015). The philosophical attitude of Allameh Tabatabai (RA) and Professor Motahari to two physical laws (Newton's first law and the law of conservation of matter and energy). Allameh Tabataba'i's thought, 3, 7-30. [in Persian]
Cohen, I. B. (1964). “Quantum in Se Est”: Newton’s Concept of Inertia in Relation to Descartes and Lucretius. Notes and Records of the Royal Society of London, 19(2), 131–155.
Clagett, M. (1961). The science of mechanics the Middle Ages. The University of Wisconsin Press.
Crombie, A. C. (1959). Medieval & Early Modern Science, Vol. II: Science in the Later Middle Ages & Early Modern Times: XIII-XVII Centuries. ‌ Doubleday.
Descartes, R. (1983). Principles of Philosophy. (V. R. Miller & R. P. Miller, trans.). D. Reidel Publishing Company.
Descartes, R. (1998). The World and Other Writings. (S. Gaukroger, tran.). Cambridge University Press.
Duhem, P. (1913). History of Physics, in ed. Charles G. Herberman et al., The Catholic Encyclopedia. The Encyclopedia Press, Inc.
Eddington, A. S. (1929). The Nature of the Physical World. The Macmillan Company.
Einstein, Albert. (1983). relativity Translated by Mohammad Reza Khajehpour. Tehran: Kharazmi. [in Persian]
Franklin, A. (1976). Principle of inertia in the Middle Ages. American Journal of Physics 44(6), 529-545.
Gabbey, A. (1971). Force and Inertia in Seventeenth-Century Dynamics. Studies in History and Philosophy of Science Part A, 2(1), 1-67.
Jammer, M. (1961). Concepts of Mass in Classical and Modern Physics. Harvard University Press.
Jammer, M. (1999). Concepts of Mass in Contemporary Physics and Philosophy. Princeton University Press.
Ibn Sina, Hussein bin Abdullah. (2002). Warnings and warnings. Mojtaba Zarei's research. Qom: Bostan Ketab. [in Persian]
Ibn Sina, Hussein bin Abdullah. (1997). Theology of my Kitab al-Shifa. Qom: Seminary Islamic Propaganda Office. [in Persian]
Ibn Sina, Hussein bin Abdullah. (1985). Al-Shifa (Al-Tabiyat). Corrected by Ibrahim Madkur. C 1. Qom: Ayatollah al-Azami Marashi Najafi Library. [in Persian]
Ibn Sina, Hussein bin Abdullah. (1984). The beginning and the resurrection. Corrected by Abdullah Noorani. Tehran: Institute of Islamic Studies, University of Tehran - McGill University. [in Persian]
Ibn Sina, Hussein bin Abdullah. (1985). My rescue from drowning in the sea of confusion. Edited by Mohammad Taghi Daneshpajoh. Tehran: University of Tehran. [in Persian]
Ibn Sina, Hussein bin Abdullah. (2021). Avicenna's epistles. Qom: Bidar. [in Persian]
Koyré, A. (1957). From the Closed World to the Infinite Universe. The Johns Hopkins Press.
Koyré, A. (1965). Newtonian Studies. Harvard University Press.
Leibniz, G. W. (1989). On Nature Itself, or on the Inherent Force and Actions of Created Things. In L. E. Loemker (ed.), Philosophical Papers and Letters (pp. 498-508). Springer Netherlands.
Leibniz, G. W. (1996). New Essays on Human Understanding. (P. Remnant & J. Bennett, trans.). Cambridge University Press.
Mach, E. (2013). The Science of Mechanics. (T. J. McCormack, tran.). Cambridge University Press.
Newton, I. (1979). Opticks. Dover.
Newton, I. (2016). The Principia: The Authoritative Translation and Guide. (I. B. Cohen, A. M. Whitman, & J. Budenz, trans.). University of California.
Nasir al-Din Tusi, Muhammad bin Muhammad. (1982). Description of warnings and warnings (with courts). C. 2. Qom: Al-Kitab Publishing House. [in Persian]
Nazif, Mustafa. (1958). The opinions of the Islamic philosophers in the movement and their contribution in introducing some meanings of the science of dynamics of hadith. Risalat al-Alam, 92 (4), 251-270. [in Persian]
Russell, B. (1900) A Critical Exposition of the Philosophy of Leibniz: With an Appendix of Leading Passages. Cambridge University Press.
Saidimehr, Mohammad; Et al. (2013). Avicenna and the theory of desire. Existence and Cognition, 2, 129-146. [in Persian]
Sadr al-Din Shirazi, Muhammad bin Ibrahim. (1989). Al-Hikmah Al-Mu'ta'ali in Al-Asfar Al-Aqli Al-Fadar. c 3. Qom: Al-Mustafawi School. [in Persian]
Tarimi, Abbas. (2019). Avicenna's theory of desire and its influence on John Buridan's theory of impetus. Tehran: Molly. [in Persian]
Whitehead, A. N. (1948). Essays in Science and Philosophy. Rider and Company.