نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه پیام نور تهران شهرری، تهران، ایران.

2 دانشیار فلسفه و حکمت اسلامی و عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

3 دانشیار فلسفه و کلام اسلامی و عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

تطبیق فلسفه‌ها و نظام‌های فکری با یکدیگر، تلاشی در جهت یافتن راه­های تعامل و هم­افزایی این مکاتب است. به نظر می­رسد در این فرآیند، یافتن اشتراکات و اختلافات این ساختارها و روش مناسب این دستیابی، دارای اهمیت بسزایی هستند. روش را می­توان در دو سطح کلان و متعیّن یا ابزاری در نظر گرفت. در اینجا مسئله این است که اگر برای این تطبیق، روش پدیدارشناسی با رویکرد پیشگامانی همچون کربن را به­عنوان روش کلان برگزینیم و برای عینیت بخشیدن به این شیوۀ کلان، ساختارهای مورد تطبیق را در بستر «روش اصل موضوعی» که در دوره معاصر با بهره­گیری از نظریۀ «مدل» دارای خصلت صوری بیشتری شده، پیاده­سازی کنیم، آنگاه بنیادی­ترین همسانی­ها و اختلاف­هایی که در روش پدیدارشناسی مذکور مورد تأکید هستند، در کدامین اجزاء ساختارهای اصل موضوعیِ موردبحث تعیّن می­یابند؟ و نسبت این دو دسته اجزاء با یکدیگر، چگونه تبیین می­گردد تا در سایه این تبیین، سایر نقاط اشتراک و اختلاف دستگاه­های مورد تطبیق به­وضوح و به شکلی نظام­مند مشخص ­گردند؟ لذا، تلاش گردید تا با استفاده از بستر روش اصل موضوعی و ظرفیت صوری سازی نظریۀ مدل در دایره­ای محدود و در ضمن بررسی تطبیقی یک گزارۀ خاص در سه ساختار فلسفی اسلامی،، نشان داده شود که «مفاهیم تعریف‌نشده»، بنیاد­ترین همسانی­ها و «تعابیرِ» آن‌ها و یا پیدایش اختلاف در این تعابیر، نیز اصلی­ترین عامل افتراق و ایجاد دستگاه­های گوناگون هستند و نسبت این دو به یکدیگر، نسبت «مطلق» با «قید» است، نیز سایر مختصات دستگاه­ها و نقاط اختلاف و اشتراک در شکلی سلسله­مراتبی امکان ظهور می­یابند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of "Undefined" and "Axiomatic Method" in the Beginning of the Comparing of Philosophies, Focusing on Three Islamic Philosophical Systems

نویسندگان [English]

  • Hamidreza Bayat 1
  • Hasan Abasi Hosain Abadi 2
  • alireza parsa 3

1 Master in Islamic philosophy and wisdom, Payam-e Noor University, Shahr-e Rey, Tehran, Iran

2 Associate Professor of Islamic philosophy and wisdom& Faculty Member of Payam-e Noor University, Tehran, Iran.

3 Associate Professor of Islamic philosophy and theology & Faculty Member of Payam-e Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Comparing philosophies is an effort to find ways of interaction and synergy between these schools. It seems that finding the commonalities and differences between these structures and the appropriate method of achieving this are important. The method can be considered at two levels: macro and definite levels. The problem here is that if for this adaptation we choose the phenomenological method with carbon as a macro method, and to give objectivity to this macro method, the adapted structures in the context of the "Axiomatic method" in the contemporary time using the theory of the "model" has become more formal, we implement, then the most fundamental similarities and differences that are emphasized in the phenomenological method, in which components of the structures of the thematic principle in question are determined. How is the relationship between these two categories of components explained to each other, so that in the light of this explanation, the other points of commonality and differences of the matching devices are clearly and systematically identified? Therefore by using the context of the Axiomatic method and the capacity to formalize model theory in a limited circle in Islamic philosophy, an attempt was made to show that "undefined concepts" the most fundamental similarities and their "interpretations" or the emergence of differences in these interpretations are also the main factor of differentiation and creation of different devices, and the ratio of the two to each other is the "absolute" relation to the "constraint".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Undefined Concept
  • Adaptation of Philosophies
  • Axiomatic Method
  • Postulates
  • Interpretations
بهنیافر، مهدی، احمدی افرمجانی، علی‌اکبر. (1387). تقریر معناشناختی از صدق جمله­های علوم قیاسی با تأکید بر آراء تارسکی. جستارهای فلسفی.13. 65 تا 106
خوانساری، محمد. (1376). فرهنگ اصطلاحات منطقی. (چاپ دوم). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ساروخانی، باقر. (1370). دائره المعارف علوم اجتماعی. تهران: انتشارات کیهان.
سبزواری، هادی بن مهدی. (1369). شرح المنظومة (تعلیقات حسن‌زاده)، جلد: ۲. تهران: نشر ناب.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1368). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. قم: مکتبة المصطفوی.
صادقی، افلاطون. (1394). فلسفه غرب 1. تهران: دانشگاه پیام نور.
کاپلستون، فردریک چارلز. (1393). تاریخ فلسفه. جلد چهارم. ترجمه غلامرضا اعوانی. چاپ پنجم. تهران: انتشارات علمی فرهنگی و انتشارات سروش.
کربن، هانری. (1396). فلسفه ایرانی و فلسفه تطبیقی. ترجمه جواد طباطبایی. تهران: انتشارات توس.
کربن، هانری. (1393). چشم‌اندازهای معنوی و فلسفی اسلام ایرانی. جلد 1. چاپ سوم. ترجمۀ انشاء الله رحمتی. تهران: نشر سوفیا.
ماروین جی گرینبرگ. (1376). هندسه‌های اقلیدسی و نا اقلیدسی. ترجمه شفیعی‌ها، م ﻫ. چاپ پنجم. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
مظفر، محمدرضا. (1391). دروس فی علم المنطق. چاپ ششم.  قم: مرکز نشر هاجر.
موحد، ضیاء. (1396). درآمدی بر منطق جدید. چاپ یازدهم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
یزدان‌پناه، سید یدالله. (1393). مبانی و اصول عرفان نظری. چاپ پنجم. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
 
Behniafar, Mehdi, Ahmadi Aframjani, Ali Akbar. (2007). Semantic interpretation of the truth of analogical science sentences with emphasis on Tarski's opinions. Philosophical essays. 13. 65 to 106. (In Persian).
Capleston, Frederick Charles. (2013). History of philosophy. The fourth volume. Translated by Gholamreza Awani. Fifth Edition. Tehran: Scientific and Cultural Publications and Soroush Publications. (In Persian).
Carbone, Henry. (2016). Iranian philosophy and comparative philosophy. Translated by Javad Tabatabai. Tehran: Tous Publications. (In Persian).
Carbone, Henry. (2013). Spiritual and philosophical perspectives of Iranian Islam. Volume 1. Third edition. Translation, God willing. Tehran: Sofia Publishing House. (In Persian).
Khansari, Mohammed. (1998). Dictionary of Logical Terms. second edition. Tehran: Institute of Human Sciences and Cultural Studies. (In Persian).
Marvin J. Greenberg. (1997). Euclidean and non-Euclidean geometries. Translated by Shafi'i, M. H. Fifth Edition. Tehran: Academic Publishing Center. (In Persian).
Muzaffar, Mohammadreza. (2011). Lessons in logic. Sixth edition. Qom: Hajar Publishing Center. (In Persian).
Mohed, Zia. (2016). An introduction to new logic. 11th edition Tehran: Scientific and Cultural Publications. (In Persian).
Sarukhani, Bagher .(1992). Encyclopedia of Social Sciences. Tehran: Keihan Publications. (In Persian).
Sabzevari, Hadi bin Mahdi. (1991). Sharh al-Musawa (Taliqat Hassanzadeh). Volume 2. Tehran: Nab Publishing House. (In Persian).
Sadr al-Din Shirazi, Muhammad bin Ibrahim. (1990). Al-Hikmah al-Muttaaliyyah fi al-Asfar al-Aqliyyah al-Arbea, Qom: Maktaba al-Mustafawi. (In Persian).
Sadeghi, Plato. (2014). Western Philosophy 1. Tehran: Payam Noor University. (In Persian).
Tarski, A. (1994). “The Semantic Conception of Truth and the Foundation of Semantics, Philosophy and Phenomenological Research 4.3.pp76-341
Tarski, A. (1956).“On the Concept of Logical Consequence”, Logic, semantics, Metamathematics(papers from 1923 to 1938).Trans.,by J.H.Woodger, 1 st ed, Oxford, Clarendon Press.pp20-409
Tarski, A. (1956). “Fundamental Concepts of the Methodology of the Deductive Science”, Logic, semantics, Metamathematics(papers from 1923 to 1938).Trans.,by J.H.Woodger, 1 st ed, Oxford, Clarendon Press.pp60-109.
Yazdanpanah, Seyyed Yadullah. (2013). Basics and principles of theoretical mysticism. Fifth Edition. Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. (In Persian).