نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری فلسفه، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

2 دانشیار فلسفه، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

ب
باروخ اسپینوزا، فیلسوف عقل‌گرای قرن هفدهم، توجه ویژه‌ای به شناخت و معرفت‌شناسی دارد. بر اساس نظر اسپینوزا، شناخت انواع و مراتبی دارد که معتبرترین آن‌ها شناخت شهودی است و از همین رهگذر، او به بحث از شهود، متعلق آن و ویژگی‌هایش می‌پردازد. جستار حاضر، ضمن بررسی اقسام شناخت در اندیشه اسپینوزا، به واکاوی مفهوم و متعلق شهود در نظر او خواهد پرداخت. همچنین مقاله پیش رو، بر اساس دو دسته از تفاسیر، نشان خواهد داد که در سیر تفکر اسپینوزا، تغییری در متعلق معرفت شهودی صورت می‌پذیرد که ناشی از گذر اندیشه اسپینوزا از تقسیم معرفت بر مبنای صورت شناسایی به تقسیم آن بر اساس محتوای شناسایی است. این تغییر در انتقال اسپینوزا از رساله اصلاح فاهمه به کتاب اخلاق نمایان می‌شود و مفسران بر سر آن اختلافاتی دارند؛ بنابراین شهود موردنظر اسپینوزا در هر دو اثر، امری استنتاجی، بی‌واسطه و بی‌قاعده است؛ اما متعلق آن در رساله اصلاح فاهمه صفت و حالت و در اخلاق تنها حالت -یا ذوات اشیاء جزئی- است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Considering the Object of Intuition in Spinoza’s Philosophy

نویسندگان [English]

  • Mohammad Anbarsooz 1
  • Yousef Nozohour 2

1 Ph.D. in Philosophy, University of Tabriz, Tabriz, Iran

2 Associate Professor of Philosophy, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Baruch Spinoza, the rationalist philosopher of the seventeenth century, devoted special attention to knowledge and epistemology. In his philosophy, knowledge has types and classes, the most valid of which is intuitive knowledge, and from this point of view, he focused on intuition, its objects, and its features. This paper, studying the types of cognition in Spinoza’s thought, attempts to explain its meaning and the object. Furthermore, the article, based on two sorts of interpretations, shows that, in the development of Spinoza’s philosophy, the object of intuition changes. This variation is caused by passing Spinoza’s thought from the division of knowledge, based on the form in the TRE, to that division, based on content in Ethics and there are serious debates among interpreters about that. In both works, Spinoza’s intuition is inferential, immediate, and irregular. Although, in TRE, its object is attribute and mode, while in Ethics, it is only mode or the essence of a particular thing. Finally, we show that the realization of intuitive knowledge guarantees credible and efficient knowledge and leads to liberty and happiness as the main purpose of Spinoza's philosophy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spinoza
  • Knowledge
  • Intuition
  • Attribute
  • Mode
اسپینوزا، باروخ. (1364). اخلاق. ترجمه محسن جهانگیری. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
اسپینوزا، باروخ. (1374). رساله در اصلاح فاهمه. ترجمه اسماعیل سعادت. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
پارکینسن، جی.ایچ. آر. (1381). عقل و تجربه از نظر اسپینوزا. ترجمه محمدعلی عبداللهی. قم: بوستان کتاب.
پارکینسن، جی.ایچ. آر. (1386). نظریه شناخت اسپینوزا. ترجمه مسعود سیف. تهران: علمی و فرهنگی.
کاتینگم، جان. (1392). دکارت. ترجمه مصطفی شهرآیینی. تهران: نی.
لوید، ژنویو. (1396). اسپینوزا و کتاب اخلاق. ترجمه مجتبی درایتی و دیگران. تهران: شب‌خیز.
مرادخانی، علی. (1380). «اسپینوزا از نظرگاه هگل». میان‌رشته‌ای دانشکده ادبیات و علم انسانی دانشگاه تهران. 160. 439-458.
نوظهور، یوسف. (1379). عقل و وحی و دین و دولت در فلسفه اسپینوزا. تهران: پایا.
وال، ژان. (1380). بحث در مابعدالطبیعه. ترجمه یحیی مهدوی. تهران: خوارزمی.
هارت، مایکل. (1392). ژیل دلوز: نوآموزی در فلسفه. ترجمه رضا نجف‌زاده. تهران: نی.
Armstrong, A.H. 1953. Plotinus. New York: Collier.
Blackburn, Simon. (2005). Dictionary of Philosophy. California: Oxford.
Caar, Spencer. (1978). "Spinoza's Distinction Between Rational and Intuitive Knowledge." The Philosophical Review. 87, No.2. 241-252.
Cuerly, Edwin. (2006). "The Cogito and the Foundations of Knowledge." Edited by Stephen Gaukroger. The Blackwell Guide to Descartes’ Meditations (Blackwell). 30-47.
Curley, Edwin. (1973). "Experience in Spinoza's Theory of Knowledge." Edited by Marjorie Grene. Spinoza: A Collection of Critical Essays (Anchor Press). 25-59.
DellaRocca, Michael. (1996). Representation and the Mind-Body Problem in Spinoza. New York: Oxford.
Descartes, Rene. (1985). The Philosophical Writings of Descartes. Translated by John Cottingham. Vol. 1. New York: Cambridge University Press.
Edwards, Paul. 1967. The Encyclopedia of Philosophy. New York: Macmillan.
Goestschel, Willi. (2004). Spinoza's Modernity. London: University of Wisconsin Press.
Emilsson, Eyjolfur Kjalar. 2007. Plotinus on Intellect. Oxford: Clarendon Press.
Harris, Errol. (1973). Salvation from Dispair. The Hague: Martinus Nijhoff.
Macontosh, J. J. (1972). "Spiniza's Epistemological Views." Reason and Reality (Palgrave Macmillan). 28-48.
Nadler, Steven. (2006). Spinoza's Ethics. New York: Cambridge University Press.
Runes, Dagobert. 1942. The Dictionary of Philosophy. New York: Philosophical Library.
Spinoza, Baruch. (2002). Complete Works. Translated by Samuel Shirley. Indianapolis: Hackett Publishing Company.
Wilson, Margaret D. (2006). "Spinoza's Theory of Knowledge." Edited by Don Garret. The Cambridge Companion to Spinoza. 89-141.
Wolfson, Harry Austryn. (1934). The Philosophy of Spinoza. Vol. 1. Massachusetts: Harvard University Press.
ترجمه لاتین منابع فارسی:
Cottingham, John. (2012). Descartes. Translated by Mustafa Shahraayini. Tehran: Ney. [in Persian]
Hardt, Michael. (2012). Gilles Deleuze: an apprenticeship in philosophy. Translated by Reza Najafzadeh. Tehran: Ney. [in Persian]
Lloyd, Genevieve. (2016). Routledge Philosophy Guidebook to Spinoza and The Ethics. Translated by Mojtaba Draiti and others. Tehran: Shabkhiz. [in Persian]
Moradkhani, Ali. (2001). Spinoza through Hegel’s thought. Interdisciplinary Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran. 160. 439-458. [in Persian]
Nozohoor, Yoosef. (2000). Reason, Revelation. Religion and State in Spinoza’s Philosophy. Tehran: Paya. [in Persian]
Parkinson, J.H. R. (2002). Spinoza: Reason and Experience. Translated by Mohammad Ali Abdullahi. Qom: Bostan Kitab. [in Persian]
Parkinson, J.H. R. (2007). Spinoza's theory of knowledge. Translated by Masoud Saif. Tehran: Scientific and Cultural. [in Persian]
Spinoza, Baruch. (1985). Ethics Translated by Mohsen Jahangiri. Tehran: Academic Publishing Center. [in Persian]
Spinoza, Baruch. (1995). Treatise on the Emendation of the Intellect. Translated by Ismail Saadat. Tehran: Academic Publishing Center. [in Persian]
Wahl, Jean. (2001). Treaty of Metaphysics. Translated by Yahya Mahdavi. Tehran: Kharazmi. [in Persian]