علیرضا صادقی؛ رضا اکبریان؛ محمد سعیدی مهر
چکیده
علامه طباطبایی علاوه بر ادراکات اعتباری و اندیشه‌های پنداری، بارها از امور اعتباری و اندیشه‌های دل‌بخواهی نیز یاد کرده و آنها را در مقابل امور حقیقی قرار داده است. مقصود از امور اعتباری، اندیشه‌های نامنظمی است که به ارادۀ انسان وابسته‌اند اما پس از ارادۀ آنها چیزی به جهان خارج افزوده نمی‌شود. علامه طباطبایی معتقد است که ایده‌آلیسم ...
بیشتر
علامه طباطبایی علاوه بر ادراکات اعتباری و اندیشه‌های پنداری، بارها از امور اعتباری و اندیشه‌های دل‌بخواهی نیز یاد کرده و آنها را در مقابل امور حقیقی قرار داده است. مقصود از امور اعتباری، اندیشه‌های نامنظمی است که به ارادۀ انسان وابسته‌اند اما پس از ارادۀ آنها چیزی به جهان خارج افزوده نمی‌شود. علامه طباطبایی معتقد است که ایده‌آلیسم ـ انکار ادراک جازم مطابق با واقع ـ با دل‌بخواهی بودنِ تمام اندیشهها و به تبعِ آن، نامنظم بودنِ تمام رفتارها تلازم دارد یعنی منطقاً نمیتوان ادراک جازم مطابق با واقع را انکار کرد و همزمان علاوه بر مصادیق امور اعتباری به مصادیق امور حقیقی نیز دسترسی داشت. این مقاله با نفی تلازم بین ارادی نبودنِ یک اندیشه و عدم وابستگی آن به انسان، نشان داده است که تقسیم امور به حقیقی و اعتباری بر باور به ادراک جازم مطابق با واقع ابتناء ندارد و ممکن است کسی بر اساس مبانی علامه طباطبایی، ایدهآلیست در شمار آید اما علاوه بر اندیشه‌های دل‌بخواهی یا امور اعتباری، دارای اندیشه‌های قهری یا امور حقیقی نیز باشد.
