نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه تربیت مدرس تهران

2 استاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

علامه طباطبایی علاوه بر ادراکات اعتباری و اندیشه‌های پنداری، بارها از امور اعتباری و اندیشه‌های دل‌بخواهی نیز یاد کرده و آن‌ها را در مقابل امور حقیقی قرار داده است. مقصود از امور اعتباری، اندیشه‌های نامنظمی است که به اراده انسان وابسته‌اند، اما پس از اراده آن‌ها، چیزی به جهان خارج افزوده نمی‌شود. علامه طباطبایی معتقد است که ایده‌آلیسم -انکار ادراک جازم مطابق با واقع- با دل‌بخواهی بودن تمام اندیشه‌ها و به تبع آن، نامنظم بودن تمام رفتارها تلازم دارد؛ یعنی به طور منطقی نمی‌توان ادراک جازم مطابق با واقع را انکار کرد و همزمان علاوه بر مصادیق امور اعتباری به مصادیق امور حقیقی نیز دسترسی داشت. این مقاله با نفی تلازم بین ارادی نبودن یک اندیشه و عدم وابستگی آن به انسان، نشان داده است که تقسیم امور به حقیقی و اعتباری بر باور به ادراک جازم مطابق با واقع إبتناء ندارد و ممکن است کسی براساس مبانی علامه طباطبایی، ایده‌آلیست در شمار آید، اما علاوه بر اندیشه‌های دل‌بخواهی یا امور اعتباری، دارای اندیشه‌های قهری یا امور حقیقی نیز باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Formulating the Distinction between Etebar and Real Affairs based on Allameh Tabatabai's Interpretation of Idealism

نویسندگان [English]

  • Reza Akbarian 1
  • Mohammad Saeedimehr 2
  • Alireza Sadeghi 3

1 Professor, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

2 Professor, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

3 Ph.D. Candidate in Islamic Philosophy, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Allameh Tabatabai has repeatedly mentioned Etebar matters and wishful thinking and has put them in front of real things. Etebar matters are irregular ideas that are dependent on human will, but after their will, nothing is added to the outside world. Allameh Tabatabai believes that idealism - denial of certain perceptions according to reality - entails the arbitrary of all ideas and consequently, the irregularity and chaos of all human behaviors. This article, by rejecting the mismatch between an idea's intentionality and its non-dependence on man, has shown that the division of things into real affairs and Etebar affairs is not based on belief in realism and certain perception according to the reality and maybe idealists based on Allameh Tabatabai's foundations. We proved that even In Allameh Tabatabai's Interpretation of Idealism we can be logically idealists and at the same time divide things into Etebar affairs and real affairs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Etebar affairs
  • Real affairs
  • Idealism
  • Allameh Tabatabai
ابن سینا، حسین بن عبدالله.‌ (1404). التعلیقات. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1428).  شرح و تعلیقه صدرالمتألهین بر الهیات شفا.، بیروت: موسسه التاریخ العربی.
شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1981).  الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة. بیروت: دار احیاء التراث العربی
طباطبایى، سید محمدحسین‏. (1386).  نهایة الحکمة با تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضی. قم: مرکز انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
طباطبایى، سید محمدحسین‏. (1387).  اصول فلسفه رئالیسم‏. قم: بوستان کتاب.
طباطبایى، سید محمدحسین‏. (1420).  بدایة الحکمة. قم: موسسه النشر الاسلامی.
طباطبایى، سید محمدحسین‏. (1428ب).  مجموعة رسائل العلامة الطباطبائی. قم: باقیات.
طباطبایى، سید محمدحسین‏. (1428الف).  نهایة الحکمة. قم: موسسه النشر الاسلامی.
عبودیت، عبدالرسول. (1385). درآمدی به نظام حکمت صدرایی. قم: سمت.
مظفر، محمدرضا. (1387).  اصول الفقه. قم: بوستان کتاب.