نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی اکبر احمدی افرمجانی ¹
• عبدالله سالاروند ²

¹ دانشیار گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی

² گروه فلسفه، دانشکده الهیات، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

کانت در نقد اول اصول متافیزیک طبیعت را و در نقد دوم اصول متافیزیک اخلاق را ترسیم کرد. چون این دو نوع اصول از هم متمایز بودند میان طبیعت و اخلاق گسستی پدید آمد که کانت از آن به خلیج یا مغاک تعبیر کرد و تأکید ورزید که ناپیمودنی است؛ یعنی اگر فقط نقدهای اول و دوم را لحاظ کنیم باید به ثنویت یا دوپارگیِ مطلقِ سوبژکتیویته گردن بنهیم. اما در نقد سوم این وظیفه را بر عهده می‌گیرد که امکان گذار میان این دو پاره را تبیین کند و سوژه را به وحدت برساند.
در این مقاله می‏کوشیم معنای این سخن را که میان طبیعت و اخلاق گذار رخ می‏دهد تبیین کنیم و در وهلۀ دوم نشان می‏دهیم که این گذار چگونه رخ می‏دهد. اما قبل از آن، باید تعابیر استعاری «خلیج» یا «مغاک» را به تعابیر منطقی برگردانیم تا صورت‏بندی مسئله به شکل درست خود درآید. به محض انجام این کار «معنا»ی گذار و چیستی آن روشن می‏شود. برای ترسیم نحوۀ تحقق آن باید مفاهیم زیبا و والا را پیش بکشیم. گذار در امر زیبا در سه پدیده انجام می‏شود: علاقۀ عقلی به زیبا، پدیدۀ نبوغ و نمادبودن زیبا برای اخلاق؛ که هر سه بر اساس غایتمندی صورت طبیعت انجام می‏شوند. اما در امر والا که بی‏صورت است باید از این غایتمندی فراتر رفت. معلوم خواهد شد که والا از دو جنبه امکان گذار را نمایش می‏دهد: با پیش آوردن ایدۀ انسانیت و اخلاق و

 
دیگر با بازنمود زیباشناختی قوۀ عقل «به‏عنوان هم نظری و هم عملی» که چیزی جز وحدت نیست.

کلیدواژه‌ها

• کانت
• قوۀ داوری
• گذار
• طبیعت
• اخلاق
• زیبا و والا

عنوان مقاله [English]

Transition Across the Incalculable Abyss between the Domain of Nature and the Domain of Morality; the Meaning of such Transition and its Realization in Kant’s Aesthetics

نویسندگان [English]

• Ali Akbar Ahmadi Afarmejani ¹
• Abdollah Salarvand ²

¹ Philosophy Department of Allame university

² Philsophy, Theology Faculty of Allameh University, Tehran, Iran

چکیده [English]

In the first Critique, Kant delineated the principles of metaphysics of nature and in the second Critique, those of metaphysics of morality. Since these two kinds of principles were essentially distinguished, there appeared an absolute gap between nature and morality, which Kant called abyss or gulf and emphasized that it is "incalculable". That is, if one considers only the first and the second Critique, one should accept the dualism in the essence of subject. Kant, however, takes over in the third Critique the task of investigating the possibility of transition between the two sections of the dualism.
In this paper, we try first to clarify what it means that a transition occurs between nature and morality and then to show how it occurs. Before that, however, we should transform the metaphorical expression of "gulf" into a logical one in order to get the problem right. Once this is done, the meaning of transition becomes clear. In order to delineate how the transition is realized, we should appeal to concepts of the beautiful and the sublime. The transition in the sphere of the beautiful occurs in three instances: intellectual interest in beautiful, the genius, and being the symbol of morality. But in the sphere of the sublime which is "formless", one should go beyond the purposiveness of the form of nature. It will be clear that the sublime represents the possibility of transition in two respects:  by  introducing  the  idea  of   humanity  and  morality  and  by   aesthetic  representation of reason "as both theoretical and practical" which is nothing but unity of the first and the second part of Kantian philosophy.

کلیدواژه‌ها [English]

• Kant
• Power of Judgment
• Transition
• Beautiful
• Sublime