نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• جواد ربیعی ¹
• یوسف نوظهور ²

¹ دانشجوی دکتری فلسفه دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

² دانشیار گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

ما در این مقاله دو هدف را پیگیری می‏کنیم: شرح دقیقِ معرفت‏شناسیِ دکارت و شرحِ برخی پیش‎‏داوری‏های پنهان و مشکوک در معرفت‏شناسیِ او. منظور دکارت از فکر اموری هستند که ما از آن‏ها آگاهیِ بی‏واسطه داریم. تصور از نظر دکارت محتوایِ یک فکر است. مهم‏ترین تصور از نظر دکارت تصورات فطری هستند. تصورات فطری از نظر او تصوراتی هستند که اگر "منِ" اندیشنده به‌خوبی دربارۀ آن‏ها تأمل کند، هیچ شکی دربارۀ آن‏ها پیدا نمی‏کند. دکارت به دو نوع شناخت قائل بود: استنتاج و تجربه. استنتاج از نظر دکارت، زنجیره‏ای از استدلال‏هاست که همگی از شناخت ضروری برخوردار هستند. این زنجیره درنهایت از یقینی‏ترین امر که در فلسفۀ دکارت شهود است سرچشمه می‏گیرد. شهود به نظر او از تصورات فطری به دست می‏آید. حقیقت به نظر دکارت عبارت است از حکم کردن به تصوری است که وضوح و تمایز کامل دارد. در مقابل آن خطا عبارت است از حکم کردن به تصوری که وضوح و تمایز کامل ندارد. مهم‏ترین یقینی که به نظر دکارت شهودی است و بر هیچ پیش‏داوری‏ای استوار نیست، اصل کوگیتوست. اصل کوگیتویی که دکارت در کتاب تأملات بیان می‏کند چنین است: من می‏اندیشم، پس هستم. به نظر نگارندگان این مقاله اصل کوگیتو که به‌منزلۀ میوۀ معرفت‏شناسیِ دکارت است، حداقل بر چهار پیش‏داوریِ پنهان و مشکوک استوار است: حافظه، زبان، عقلانیتِ به دور از جنون و ناخودآگاهِ پنهان.

کلیدواژه‌ها

• اصل کوگیتو
• پیش‏داوری
• حقیقت
• خطا
• معرفت‏شناسی

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

A Reflection on Suspicious and Hidden Prejudices in Descartes' Epistemology

نویسندگان [English]

• Javad Rabiee ¹
• Yousef Nozohour ²

¹ PhD Student of Philosophy at Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

² Associate Professor, Department of Philosophy, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Descartes considered thought to be something of which we are directly aware. He described an idea as a mode of thinking and believed that innate ideas form a specific category of ideas that are regarded as self-evident and clear. Doubts about them can be removed through a process of rational inquiry and reflection. Furthermore, Descartes made a distinction between empirical knowledge and deductive knowledge. Deductive knowledge is founded on a chain of arguments built upon necessary knowledge. This chain of deduction ultimately leads back to the most certain element in Descartes' philosophy, which is intuition. He maintained that true knowledge must be unequivocal and free from any doubt. According to Descartes, clear and distinct ideas serve as the criteria for truth. Errors, in Descartes' view, arise when we make judgments or form beliefs based on ideas that lack complete clarity and distinction. The principle of cogito (I think, therefore I am), which Descartes expresses in his book "Meditations", is considered the most crucial certainty, intuitive, and free from bias. However, according to the authors of this article, the principle of cogito, which is the culmination of Descartes' epistemology, is purportedly based on at least four hidden and questionable prejudices: memory, language, a rationality devoid of any possibility of madness, and the hidden unconscious.

کلیدواژه‌ها [English]

• Cogito principle
• prejudice
• truth
• error
• epistemology