نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته فلسفه دانشگاه تهران

چکیده

جان کاتینگهام، به دو نوع تجربۀ دینی توجه دارد: تجربۀ دینی عام و تجربۀ دینی خاص. ازنظر او تجارب عمومی، نیازی به آموزش خاص و پیچیده، تحقیقات علمی یا نظریه‌پردازی فلسفی ندارد، بلکه اقدامی ساده برای پذیرش یک هدیه است. البته، چنین تجاربی برخلاف مشاهدات روزمره در دسترس همگان نیست و تحقق آن نیازمند شرایط خاصی است. وی دربارۀ تجارب دینی خاص نیز معتقد است در مواجهه با قسمت‌هایی از کتاب مقدس که مشتمل بر گزارش چنین تجاربی هستند، نه باید رویکردی طبیعت‌گرایانه یا اسطوره‌زدایانه داشت و نه رویکردی ظاهرگرایانه؛ بلکه باید به‌گونه‌ای این فقرات را تفسیر نمود که هم محتوای شگفت‌انگیز آن حفظ شود و هم این محتوا تقابلی با علم مدرن نداشته باشد. اثر پیش با استفاده از مبانی فلسفۀ اسلامی، مروری انتقادی بر هر دو قسمت دیدگاه وی دارد. حاصل این نقدها آنکه با توجه به شخصی بودن قرائن حاصل از تجارب دینی، تضمین معرفتی این تجارب به‌وسیلۀ شیوۀ عقلی و وحیانی حاصل می‌شود و بر این اساس، این تجارب را نمی‌توان راهی مستقل در کنار راه عقلی و وحیانی دانست. همچنین مشاهدۀ تجارب دینی خاص، مشاهدۀ حسی نبوده و در ظرف خیال و واهمۀ بشری رخ می‌دهد بدون آنکه متعلق این تجارب، از ویژگی نفس الامری خود تبدل یافته باشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Critical Examination of John Cottingham's View on Religious Experience and its Function in the Formation of Religious Belief

نویسنده [English]

  • Mehdi Khayatzadeh

PhD in Philosophy, University of Tehran,

چکیده [English]

John Cottingham focuses on two types of religious experience: general religious experience and specific religious experience. According to him, general experiences do not require special and complex education, scientific research or philosophical theorizing, but are a simple act of accepting a gift. Of course, unlike everyday observations, such experiences are not available to everyone and their realization requires special conditions. Regarding specific religious experiences, he also believes that when dealing with parts of the Bible that contain reports of such experiences, one should neither have a naturalistic or demythologizing approach, nor an appearance-oriented approach; Rather, these verses should be interpreted in such a way that both its amazing content is preserved and this content does not conflict with modern science. Using the basics of Islamic philosophy, this work has a critical review of both parts of his view. The result of these criticisms is that due to the personal nature of evidences from religious experiences, the epistemological guarantee of these experiences is obtained through the rational and revelatory method. And based on this, these experiences cannot be considered as an independent path alongside the rational and revelatory path. Also, the observation of specific religious experiences is not a sensory observation and occurs in the container of human imagination and fantasy, without being a part of these experiences, they have become a characteristic of the self.

کلیدواژه‌ها [English]

  • John Cottingham
  • General Religious Experience
  • Specific Religious Experience
  • Middle Approach
قرآن کریم.
امینی نژاد، علی .(1399). تعلیقۀ بدایۀ الحکمۀ، قم: آل احمد.
آشتیانی، مهدی .(1390). تعلیقه بر شرح منظومه حکمت سبزواری، قم: المؤتمر العلامة الآشتیانی(ره).
آلستن، ویلیام پ. .(1396). تجربۀ دینی و باورِ دینی، در مجموعۀ «رویکردهای معاصر در معرفت‌شناسی دینی». ترجمۀ: هاشم مروارید، تهران: نشر نی.
برقی، احمد بن محمد بن خالد .(1371). المحاسن، محقق و مصحح: جلال الدین محدث، قم: دار الکتب الاسلامیۀ.
پارگتر، رابرت .(1396). تجربه، به درستی پایه بودن، و باور به وجود خدا، در مجموعۀ «رویکردهای معاصر در معرفت‌شناسی دینی». ترجمۀ: هاشم مروارید، تهران: نشر نی.
پترسون، مایکل؛ هاسکر، ویلیام؛ برونس، رایشنباخ؛ بازینجر، دیوید .(1388). عقل و اعتقاد دینی: درآمدی بر فلسفه دین، ترجمه: احمد نراقی، ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
پلانتینگا، الوین .(1396). آیا باور به وجود خدا به درستی پایه است؟، در مجموعۀ «رویکردهای معاصر در معرفت شناسی دینی». ترجمۀ: هاشم مروارید، تهران: نشر نی.
جوادی آملی، عبدالله .(1392). دین شناسی، تحقیق و تنظیم: محمدرضا مصطفی پور، قم: مرکز نشر اسراء.
جوادی، آملی، عبدالله .(1386). تبیین براهین اثبات خدا، تحقیق: حمید پارسانیا، قم: مرکز نشر اسراء.
جوادی، آملی، عبدالله .(بی تا). تفسیر تسنیم، قم: مرکز نشر اسراء (نسخۀ موجود در نرم افزار اندرویدی حکیم).
صدرای شیرازی، محمد .(1981 م). الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار احیاء التراث.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ . (1361)‏. تفسیر القرآن الکریم، مصحح: محمد خواجوی، قم: انتشارات بیدار.
طباطبایی، سید محمد حسین. (1371). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: نشر اسماعیلیان.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ . (1394). نهایۀ الحکمۀ، تصحیح: غلامرضا فیاضی، قم: موسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
مصباح یزدی، محمد تقی .(1394). آموزش فلسفه، قم: موسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
نصیری، منصور .(1391). «معرفت شناسی تجربۀ دینی؛ بررسی ادلۀ مخالفان حجیت معرفت شاختی تجربۀ دینی»، مجلۀ: ذهن، شمارۀ 52: ص 91 - 111
هیک، جان .(1396). عقلانیت باور دینی، در مجموعۀ «رویکردهای معاصر در معرفت شناسی دینی». ترجمۀ: هاشم مروارید، تهران: نشر نی.
Cottingham, John .(2005). The Spiritual Dimension - Religion, Philosophy, and Human Value, UK: Cambridge University Press.
Cottingham, John .(2009). Why Believe, UK: Continuum.
Cottingham, John .(2014). philosophy of religion - Towards a More Humane Approach, UK: Cambridge University Press.
Biblography
The Holy Quran. [In Arabic].
Alsten, William P. (2016). Religious Experience and Religious Belief, in: “Contemporary Approaches in Religious Epistemology”. Translation: Hashem Morvarid, Tehran: Nashr-e Ney. [In Persian].
Amininejhad, Ali. (2019). Taligheh-e Bedayat al-Hekmah , Qom: ‘Al-e Ahmad. [In Persian].
Ashtiani, Mahdi. (2010). Taligheh bar Sharh-e Manzoumeh Hekmat Sbazevari, Qom: Alm'otamar al-Allameh al-Ashtiani (RA). [In Persian].
Barghi, Ahmad ibn Mohammad ibn Khaled (1992). Al-Mahasen, Researcher and Proofreader: Jalal al-Din Mohaddeth, Qom: Dar al-Kotob al-Eslamiyeh. [In Persian].
Hick, John. (2016). The Rationality of Religious Belief, in: "Contemporary Approaches in Religious Epistemology". Translation: Hashem Morvarid, Tehran: Nashr-e Ney.Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi (2014). Teaching Philosophy, Qom: Moaseseh-ye Amoozeshi va Pajuheshi-ye Imam Khomeini. [In Persian].
Nasiri, Mansour. (2011). "Epistemology of Religious Experience; Examining the Arguments of the Opponents of the Epistemological Validity of Religious Experience", Mind, No. 52: Pp. 91-111. [In Persian].
Pargeter, Robert. (2016). Experience, Being Correctly Grounded, and Belief in the Existence of God, in the Collection of "Contemporary Approaches in Religious Epistemology". Translation: Hashem Morvarid, Tehran: Nashr-e Ney. [In Persian].
Peterson, Michael; Husker, William; Bruns, Reichenbach & Basinger, David. (2008). Reason and Religious Belief: an Introduction to the Philosophy of Religion, Translated by Ahmad Naraghi, Ebrahim Soltani, Tehran: Tarh-e Now. [In Persian].
Plantinga, Alvin. (2016). Is the Belief in the Existence of God based on Truth?, in: "Contemporary Approaches in Religious Epistemology". Translation: Hashem Morvarid, Tehran: Nashr-e Ney. [In Persian].
Javadi Amoli, Abdullah (2012). Theology, Research and Editing: Mohammadreza Mostafapour, Qom: Markaz-e Nashr-e Esra. [In Persian].
---------------------------. (2016). Explanation of God's Proofs, Research: Hamid Parsania, Qom: Markaz-e Nashr-e Esra. [In Persian].
---------------------------. (ND). Tafsir Tasnim, Qom: Isra Publishing Center (Version Available in Hakim Android Software). [In Persian].
Sadra Shirazi, Mohammad (1981 AD). Al-Hikamat al-Mota'aliah in al-Asfar al-Aghliyyat al-Arab’ah, Beirut: Dar Ehya al-Torath. [In Arabic].
-----------------------------. (1982). Tafsir al-Qur'an al-Karim, Revised by: Mohammad Khajawi, Qom: Bidar Publications. [In Persian].
Tabataba'i, Seyyed Mohammad Hossein (1371). Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an, Qom: Entesharat-e Ismailian. [In Persian].
----------------------------------------------------. (2014). Nahayat al-Hekmat, Edited by: Gholamreza Fayyazi, Qom: Moaseseh-ye Amoozeshi va Pajuheshi-ye Imam Khomeini. [In Persian].*