مقاله پژوهشی
مؤلفه‌های فلسفۀ ‌فرهنگ در رویکرد کثرت‌گرای ابن‌خلدون

وحید احمدی؛ احمدعلی حیدری

دوره 15، شماره 60 ، دی 1398، صفحه 7-37

https://doi.org/10.22054/wph.2019.43105.1733

چکیده
  هدف این مقاله، مقایسۀ آراء ابن‌خلدون در مقدمه با مباحث مطرح شده در حوزۀ فلسفه فرهنگ در دوران مدرن است. با نگاهی به کتاب مقدمۀ ابن‌خلدون از این منظر، متوجه خواهیم شد که ابن‌خلدون در مقدمه، از رهگذر بحث دربارۀ مفاهیمی چون عصبیت، پادشاهی و تأثیر آب و هوا بر عمران و ... برخی از مهم‌ترین مؤلفه‌های فلسفۀ فرهنگ را مطرح می‌کند و نشان می‌دهد ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
واکاوی نفس قدسی از نگاه ملاصدرا و قاضی سعید قمی

زهرا توکلی؛ مجید صادقی حسن آبادی

دوره 15، شماره 60 ، دی 1398، صفحه 39-68

https://doi.org/10.22054/wph.2019.41146.1712

چکیده
  «نفس قدسی» اصطلاحی است که از سوی فلاسفه غالباً برای نام بردن از نفسی که شدید‌الحدس است، استفاده می‌شود. ملاصدرا و قاضی سعید هر دو معتقد به پیوند میان این نفس با نفس نبی هستند، همین امر موجب ضرورت شناخت ویژگی‌های آن می‌‌‌‌شود. در این نوشتار که با مراجعۀ مستقیم به آثار آن‌ها صورت گرفته است. در گام اول ویژگی‌های نفس قدسی را تبیین ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
علم دینی با رویکرد متافیزیک‌گرایانه: بررسی امکان و معناداری آن

سید هدایت سجادی

دوره 15، شماره 60 ، دی 1398، صفحه 69-98

https://doi.org/10.22054/wph.2020.35918.1621

چکیده
  هدف از این نوشتار بررسی معناداری و امکان علم دینی از منظر سازگاری میان متافیزیک دو حوزۀ علم و دین است. سعی شده است از دو روش تاریخی و تحلیل فلسفی به بررسی این پرسش پرداخته شود که آیا علم دینی علی‌الاصول امکان‌پذیر و معنادار است؟ در پاسخ به این پرسش ضمن تمایز قائل شدن میان ساحت علوم طبیعی از ساحت تکنولوژی از یک طرف و نیز از علوم انسانی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
نشانه‌شناسی باستان و تأثیر آن در شکل‌گیری مبحث دلالت

امین شاه‌وردی

دوره 15، شماره 60 ، دی 1398، صفحه 99-123

https://doi.org/10.22054/wph.2020.42903.1731

چکیده
  در این مقاله، چگونگی شکل‌گیری نظریۀ دلالت و تأثیرپذیری اندیشمندان مسلمان در طرح و گسترش این مبحث مورد بررسی قرار می‌گیرد. برای این منظور، به آموزه‌های سه مکتب مهم یونانی‌ای اشاره می‌شود که به بررسی و تحلیل نشانه‌ها پرداخته و آموزه‌هایشان در نویسندگان دوره‌های بعد مؤثر واقع شدند: نخست ارسطو بود که در ابتدای العباره و انتهای دفتر ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی نقشِ «ماشین» بر تغییر معنای «مکان» در اتوپیاهای مدرن

سید سجاد شریعتی؛ محمدرضا عرب بافرانی

دوره 15، شماره 60 ، دی 1398، صفحه 125-157

https://doi.org/10.22054/wph.2019.43752.1738

چکیده
  اتوپیاها، نقشی اساسی در شکل دادن به تصاویر ذهنی بازیگران و ساخت آیندۀ بشر دارند و شاید اندیشیدن به یک آیندۀ مطلوب عمری به قدمت تاریخ بشر داشته باشد. با این حال پس از مور، دوران مدرن اتوپیانویسی با ویژگی‌‌های خاص خود آغاز گردید. یکی از مهم‌‌ترین تحولات اتوپیاها از زمان مور تاکنون تغییر در معنای «مکان» و بالتبع «زمان» در ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی امکان ردِّ شکاکیت فلسفی با پذیرش برون‌گرایی معنایی

حمید علایی نژاد

دوره 15، شماره 60 ، دی 1398، صفحه 159-183

https://doi.org/10.22054/wph.2020.43549.1736

چکیده
  برطبق آموزۀ برون‌‌گراییِ معنایی، معنای حداقل برخی از واژگان و در نتیجه محتوای حداقل برخی از حالات ذهنی، تا اندازه‌‌ای توسط جهانِ مستقل از ما متعیِّن می‌‌شود. برای اولین‌‌بار پاتنم تلاش می‌‌کند تا با ارائۀ استدلالی نشان دهد که قبول برون‌‌گرایی منجر به ردِّ شکاکیت نسبت به جهان خارج می‌‌شود. این استدلال دارای نقایصی است؛ به ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
آیا می‌توان دربارة نفس استعلایی حکم اخلاقی صادر کرد؟ معضل اخلاق در رسالة منطقی-‌فلسفی

رضا مثمر

دوره 15، شماره 60 ، دی 1398، صفحه 185-215

https://doi.org/10.22054/wph.2019.43541.1735

چکیده
  ویتگنشتاین در صفحات پایانی رسالة منطقی-فلسفی به موضوع اخلاق می‌پردازد. وی در رساله و دفترچه ‌یادداشت‌ها می‌کوشد با فروکاهش مفهوم خوبی به مفهوم خوش‌کامی و سپس با تعریف خوش‌کامی به هماهنگی با جهان و پذیرش آن در کلیتش تصویری از «موضوع» اخلاق به دست دهد. در رساله، ویتگنشتاین نفس در معنای تجربی‌اش را از نفس در معنای مابعدالطبیعی‌اش ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
نقد و بررسی آراء آلن وود در خصوص چالش صورت‌گرایی در اخلاق کانتی از منظر رابرت پیپین

سیده معصومه موسوی؛ محمد رضا بهشتی

دوره 15، شماره 60 ، دی 1398، صفحه 217-243

https://doi.org/10.22054/wph.2019.40529.1704

چکیده
  در این مقاله می‌کوشیم به نقد و بررسی آراء آلن وود به منظور حل معضل صورت‌گرایی در اخلاق کانت بپردازیم. وود از جمله مفسران کانت است که سال‌ها با معضل صورت‌گرایی دست به گریبان بوده است. او زمانی این اشکال را تا حدودی به اخلاق کانت وارد می‌دانست و در دوره‌ای می‌کوشید در قامت مدافع، پاسخی درخور برای حل این چالش ارائه کند. در بخش مقدمه ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
مقایسه‌ای میانِ «نظریّۀ اعتباریّاتِ» طباطبائی و قراردادگرویِ رالز (بر اساسِ وجوهِ تشابهِ آن دو)

علی اکبر عبدل آبادی؛ سید امین میرحسینی

دوره 15، شماره 60 ، دی 1398، صفحه 245-275

https://doi.org/10.22054/wph.2019.44279.1743

چکیده
  «نظریّۀ اعتباریّاتِ» سیّد محمّدحسین طباطبائی نظریّه‌ای برای تبیین ساز وکار آن دسته از ادراکات انسان است که مطابَقی در خارج ندارند و مجعول قوای فعّال انسان‌اند. دسته‌ای از این ادراکات، ادراکاتی‌اند که به حسن (خوبی) و قبح (بدی) مربوط‌اند. اعتباری دانستن حسن و قبح این فرضیّه را به ذهن ما متبادر کرده که «نظریّۀ اعتباریّاتِ» ...  بیشتر