نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• مهدی دشتی

هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

در باب عقل و دین و اینکه آیا میان آنها نزاع و تضادّی هست یا خیر، سخن بسیار گفته شده؛ به‌‌ویژه در غرب و از دورة رنسانس تاکنون ادّعا شده که میان این دو نزاع هست و این درگیری با شکست تدیّن به انجام رسیده و دیگر دورة عقلانیت آغاز شده است. در این مقاله، نویسنده کوشیده تا اثبات کند که اساساً میان عقل و دین، اگر هر دو حقیقی باشند، نه تنها نزاعی نیست بلکه وفاق کامل برقرار است؛ لکن اگر یکی یا هر دوی آنها غیرحقیقی باشد، آنگاه این نزاع رخ می‌دهد؛ مانند آنچه که در غرب میان مسیحیّت تحریف شده و عقلانیت غیرحقیقی و ابزاری که در واقع تنها نام عقل دارد و بس، پدید آمد. امّا میان اسلام حقیقی که از جانب خالق آمده و عقل حقیقی، که آن هم مخلوق حق است و از جانب او برای هدایت انسان آمده، هرگز نزاعی نبوده، نیست و نخواهد بود. آیات قرآن کریم و روایات صحیح همه خبر از توافق عقل و دین می‌دهند و اینکه دین، کلام معقول است و عقل، ابزار فهم دین، آلت عبودیّت و راه نجات و رستگاری

کلیدواژه‌ها

• عقلانیت
• دین
• آثار بی‌عقلی
• تضاد دین و عقل
• عقلانیت در قرآن
• عقلانیت در حدیث

عنوان مقاله [English]

Religion and Rationality

نویسنده [English]

• mehdi dashti

چکیده [English]

A lot has been said about religion and rationality and the possible conflict between them. Since the Renaissance, the West has claimed that they are involved in a constant conflict, the loser of which is religion and the winner is rationality whose era has begun. The present article is an attempt to demonstrate that there is no conflict but absolute harmony between true religion and true rationality. However, if one or both of them are untrue, then conflict emerges. This applies to the conflict between the distorted Christianity and untrue rationality. On the contrary, there is no conflict between the true faith of Islam and the God-given rationality which are both sent to guide mankind to the right path. The Holy Quran and collections of correct narrations both underline the fact that there is complete harmony between religion and rationality, and that religion is based on rationality which is itself the means of understanding religion and attaining obedience, happiness and salvation.

کلیدواژه‌ها [English]

• : rationality
• Religion
• signs of irrationality
• religion-rationality conflict
• rationality in the Holy Quran
• rationality in tradition (hadith)