تصویری از زندگی آرمانی در اندیشه رابرت م. آدامز

زهرا خزایی

دوره 6، شماره 21 ، فروردین 1389، ، صفحه 131-146

https://doi.org/10.22054/wph.2010.5792

چکیده
  آدامز متفکری مسیحی است که سعی دارد به شیوه‌ای فلسفی، چارچوبی دینی برای اخلاق ارائه کند که به دلیل عدم ابتناء بر باورهای دین خاصی، با صور گوناگون اخلاق دینی سازگار باشد. در این چارچوب، الزامات اخلاقی بر مبنای باور به خداوند، که اصل مشترک همه ادیان الهی است، تفسیر می‌شوند؛ اما خدایی که خیر، زیبایی و عشق نامتناهی است، و دیگر موجودات ...  بیشتر

محدودة معرفت انسان نسبت به حق تعالی

پروین نبیان

دوره 6، شماره 23 ، مهر 1389، ، صفحه 131-151

https://doi.org/10.22054/wph.2010.5813

چکیده
  مقالة حاضر در پی پاسخ دادن به این سؤال اساسی است که «حدّ معرفت انسان نسبت به حق تعالی چیست؟». در پاسخ به این سؤال اغلب اندیشمندان در اینکه متعلق معرفت حق تعالی ذات حق نیست، اشتراک نظر دارند امّا در عین حال شناخت حق تعالی را از طریق شناخت صفات خداوند امکان‌پذیر دانسته‌اند و در محدودة شناخت صفات، گروهی راه تشبیه و گروهی راه تنزیه ...  بیشتر

تفاوت فاهمه و عقل نزد کانت

محمد شفیعی

دوره 4، شماره 15 ، مهر 1387، ، صفحه 137-144

https://doi.org/10.22054/wph.2008.5757

چکیده
  کانت وجود علم و اخلاق را پیش فرض می‌گیرد و به بررسی حدود و ثغور هر یک می‌پردازد. در این راه او از اصطلاحات «عقل» و «فاهمه» استفاده می‌کند. در این مقاله به تعریف این دو مفهوم نزد کانت، از دیدگاهی که وجه تمایز آنها را آشکارتر کند، پرداخته می‌شود؛ سپس جایگاه این دو قوه در حیطۀ علم بررسی و آنگاه با بررسی مواضع اخلاقی کانت نتیجه ...  بیشتر

بازیمندی فهم نزد ویتگنشتاین و گادامر

محمد رعایت جهرمی

دوره 7، شماره 25 ، فروردین 1390، ، صفحه 137-151

https://doi.org/10.22054/wph.2011.5820

چکیده
  ویتگنشتاین و گادامر به تعبیری، واپسین حلقه‌ها از دو زنجیرة جریان‌ساز فلسفی یعنی تحلیلی و قاره‌ای هستند که باز به تعبیری، انطباق و هم‌گرایی را بر نمی‌تابند. گفتار حاضر، تلقی واگرایانه از این دو جریان را وانهاده و بر آن است تا از رهگذر زبان و بازیمندی‌اش، باب تطبیق و اشتراک را بگشاید. فهم، نزد ویتگنشتاین و گادامر، دغدغه‌ای مشترک ...  بیشتر

عام‌گرایی و خاص‌گرایی جهت‌مند و تبیین امکان معرفتی و امکان متافیزیکی1

لطف الله نبوی؛ مجتبی امیر خانلو؛ محمدعلی حجتی

دوره 8، شماره 29 ، فروردین 1391، ، صفحه 141-165

https://doi.org/10.22054/wph.2012.5841

چکیده
  نخست، مبانی دو رویکرد اصلی متافیزیکی به مفهوم جهت‌مندی (امکان و ضرورت) یعنی "عام‌گرایی جهت‌مند" و "خاص‌گرایی جهت‌مند" را بررسی و وجه تمایز آن‌ها را بر می‌شمریم. دوم، دو امکان معرفتی و متافیزیکی و نحوه تبیین آن‌ها در رویکرد عام‌گرایی را شرح می‌دهیم. در آنجا نشان می‌دهیم. که ضروری متافیزیکی، نوع خاصی از ضرورت منطقی که به‌نام ضروری ...  بیشتر

معیار ذوق و اختلافات ذوقی در اندیشة هیوم

علی سلمانی

دوره 7، شماره 26 ، تیر 1390، ، صفحه 143-159

https://doi.org/10.22054/wph.2011.5827

چکیده
  از آنجایی که هیوم زیبایی را احساسی لذت‌بخش می‌داند که از برخی کیفیات عینیِ محتمل ایجاد می‌شود، برای رفع اختلافات ذوقی نمی‌تواند به کیفیت عینیِ مشخصی اشاره کند. از همین رو او حکم مشترک داوران راستین را به عنوان معیار ذوق مطرح می‌کند. خود هیوم می‌پذیرد که علی‌رغم کارایی این معیار، هنوز دو عاملِ مزاج شخص و آداب و رسوم افراد نوعی نسبی‌گرایی ...  بیشتر

اجتناب‌ناپذیری ترجمه و عدم تعین در خانه

حسین شقاقی

دوره 16، شماره 64 ، دی 1399، ، صفحه 143-164

https://doi.org/10.22054/wph.2021.49503.1807

چکیده
  «عدم تعین از خانه آغاز می‌شود» مهم‌ترین نتیجة استدلال‌های کواین در دفاع از «عدم تعین ترجمه» است. این نتیجه‌گیری، که دیویدسون نیز از آن حمایت می‌کند، و به همین خاطر آن را تز کواینی-دیویدسونی خواهیم نامید، حاکی از فقدان تعین معنا در زبان مادری است. هانس گلاک که این تز را مشابه تز «اجتناب‌ناپذیری ترجمه» در هرمنوتیک ...  بیشتر

فلسفه
زهد راهی به‌سوی رستگاری در فلسفه شوپنهاور

فاطمه بختیاری؛ سیما صفری قلعه زنجیری؛ عباس حاج زین العابدینی

دوره 19، شماره 75 ، مهر 1402، ، صفحه 143-159

https://doi.org/10.22054/wph.2023.72801.2145

چکیده
  زهد یکی از عناصر کلیدی در فلسفۀ آرتور شوپنهاور، به‌ویژه نظریۀ رستگاری اوست. رستگاری در نظر شوپنهاور رهایی از رنج است و این رهایی از طریق زهد امکان‌پذیر است. به نظر او زندگی سراسر رنج است و باید راهی برای رهایی از آن جستجو کرد. او علت و منشأ این رنج را اراده و خواست می‌داند. اراده ازنظر او شی فی‌نفسه است و عالم را تجلیات و پدیدارهای اراده ...  بیشتر

تبیین نظریة اشراق در آگوستین با تکیه بر دیدگاه ژیلسون

زهرا محمود کلایه؛ رضا اکبریان؛ محمد سعیدی مهر؛ رضا اکبری

دوره 10، شماره 40 ، دی 1393، ، صفحه 145-162

چکیده
  چگونگی دستیابی بشر به حقایق ثابت و مشترک، مسئله‌ای اساسی است که آگوستین در مباحث معرفت‌شناختی با آن مواجه بوده‌است. وی در تبیین این مسئله از تئوری اشراق کمک می‌گیرد. عبارات دو پهلوی آگوستین در توضیح معنا و محتوای اشراق، عمدتاً مخاطب را با این مسئله مواجه می‌سازد که آیا اشراق نزد آگوستین همان قابلیت طبیعی عقل در ادراک است یا به دخالت ...  بیشتر

هوسرل اول و دوم: تطور آرای هوسرل در مورد فلسفة زبان

مازیار چیت ساز؛ سید محمد علی حجتی؛ علی اکبر احمدی افرمجانی؛ لطف الله نبوی

دوره 9، شماره 34 ، تیر 1392، ، صفحه 147-161

چکیده
  دیدگاه "هوسرل" دربارة فلسفة زبان و معناداری، حداقل دو دورة متفاوت دارد. در دورة اول که گاهی رئالیسم افلاطونی نیز خوانده می‌شود، هوسرل نظری مشابه "فرگه" دارد: معنا عبارت است از یک نوع مثالی. در دورة دوم، با توجه به التفات  (Intention)و ساختار آگاهی، دیدگاه او چرخشی استعلائی یافته و با استفاده از کلمة جدید نوئما، ساختاری پیجیده برای معنا ...  بیشتر

قدرت سیاسی و تراژدی در شاهنامه

علی صادقی

دوره 14، شماره 56 ، دی 1397، ، صفحه 147-171

https://doi.org/10.22054/wph.2019.18237.1308

چکیده
  مقاله حاضر بر ان است که متن شاهنامه فردوسی را بر مبنای نظریه تراژدی هگل مورد بررسی قرار دهد. بر اساس نظریه هگل ادبیات تراژیک رابطه تنگاتنگی با تحولات سیاسی و اجتماعی جامعه دارد. بهمین خاطر مطالعه شاهنامه ما را در شناخت شرایط سیاسی و اجتماعی ایران باستان یاری می نماید.  بیشتر

فلسفه
تنش بین ساختار روایت و محتوای فلسفی در اعترافات روسو

سیده ملیکا سفیداری؛ امیر نصری

دوره 19، شماره 74 ، تیر 1402، ، صفحه 147-165

https://doi.org/10.22054/wph.2023.73682.2154

چکیده
  روسو در اعترافات به دنبال نمایش خود با تمام خصوصیات حقیقی و طبیعی آن است. او ادعا می‌کند که خود حقیقی و طبیعی او تنها با در نظر داشتن زنجیرة احساساتش، فهم منشأ این احساسات و مشخص کردن تمایز بین آن‌ها از جهت اصیل یا غیراصیل‌بودن قابل‌فهم است. روسو برای رفع اتهام فریب و خود‌فریبی، نتیجه‌گیری نهایی در خصوص کیستی خود را به خوانندگان ...  بیشتر

پدیده عشق در حیوانات از دیدگاه حکمت صدرایی

حمیدرضا میرزایی

دوره 17، شماره 66 ، تیر 1400، ، صفحه 151-176

https://doi.org/10.22054/wph.2021.58004.1937

چکیده
  این بررسی به منظور تبیین دیدگاه هستی شناسی صدرایی در مورد ماهیت پدیده عشق غریزی و نهفته در وجود حیواناتِ غیر انسانی با استفاده از روش پیمایشی و نیز تحلیلی - توصیفی (اسنادی کتابخانه ای) انجام شده است. موسس حکمت متعالیه معتقد است که در کلِّ عالم هستی، از پست ترین موجودات تا عالی ترین آن‌ها عشق سَریان دارد. بر اساس نظر ملاصدرا، حیوان یکی ...  بیشتر

رویکرد انتقادی مرلوپونتی به قصدیت هوسرل

سمیه رفیقی؛ محمد اصغری؛ محمود صوفیانی

دوره 14، شماره 55 ، مهر 1397، ، صفحه 155-176

https://doi.org/10.22054/wph.2018.9366

چکیده
  مرلوپونتی در پدیدارشناسی ادراک می‌کوشد تا از تبیین سنّتی قصدیت فراتر رود و به این منظور به توصیف پدیدارشناسی بدن می‌پردازد. به نظر مرلوپونتی، میان جهان و آگاهی جدایی وجود ندارد و این دو در هم گره خورده‌اند. آگاهی برای مرلوپونتی، سوژة محضی نیست که مقوّم ذوات و ماهیات لایزال باشد و به پدیدارها معنا ببخشد، بلکه بدن‌ـ سوژه‌ای است که ...  بیشتر

واکاوی مفهوم لَختی و ارتباط آن با نظریه میل ابن‌سینا از بستر تعریف حرکت

محمدعلی لطفی؛ حبیب اله رزمی؛ یارعلی کرد فیروزجایی

دوره 18، شماره 71 ، مهر 1401، ، صفحه 155-183

https://doi.org/10.22054/wph.2022.64274.2028

چکیده
  از تحلیل مفهوم لَختی یا اینرسی دو معنا برداشت می‌شود. به معنای مقاومت جسم در برابر تغییر حالت را همه قبول دارند، اما معنای دوم یعنی بقای جسم بر حالت سکون یا حرکت مستقیم‌الخط یکنواخت (قانون اول نیوتن)، متوقف بر این است که تعریف ما از حرکت و سکون چه باشد. اگر تعریف دکارتی یعنی حالت بودن حرکت و سکون را بپذیریم، معنای اخیر پذیرفتنی است، ...  بیشتر

بازنمایی به منزلة "معنای مجسم" از دیدگاه آرتور دانتو (مطالعه موردی آثار جف کونز)

سمیه نصری؛ علی مرادخانی

دوره 17، شماره 65 ، فروردین 1400، ، صفحه 159-179

https://doi.org/10.22054/wph.2021.56558.1918

چکیده
  هنر مدرن و هنر معاصر مفهوم بازنمایی را، که حدود دو­ هزارسال بر تاریخ فلسفة هنر  سیطره داشت، مورد نقد قرار داده است. بر این اساس دیگر تلقی کلاسیک از بازنمایی قادر به تحلیل نمونه­های هنری جدیدی نبود که از هنگام شکل­گیری هنر مدرن پدید آمده ­بودند. آرتور دانتو یکی از فیلسوفان هنر قرن بیستم است که به ویژه با توجه به هنر معاصر به ...  بیشتر

مطلق به مثابۀ اندیشۀ خوداندیش: تأملی انتقادی بر تفسیر هگل از فعلیت محض نزد ارسطو

مصطفی زالی

دوره 15، شماره 58 ، تیر 1398، ، صفحه 161-189

https://doi.org/10.22054/wph.2019.33076.1577

چکیده
  یکی از مهم‌ترین منازعات تفسیری حول فلسفه هگل، تأکید بر وجه مدرن یا کلاسیک اندیشه اوست؛ از یک سو برخی با تأکید بر وامداری هگل به کانت، پروژه او را تکمیل پروژه استعلایی کانت قلمداد می‌کنند و از سویی برخی دیگر، او را متافیزیکدانی می‌دانند که در بستر اندیشه‌های افلاطون و ارسطو، اندیشه‌های نوین خویش را بیان می‌کند؛ این مقاله با تمرکز ...  بیشتر

سرشت استتیکی شیوۀ تولید: خوانش مارکس با رانسیر

ساره امیری؛ امیر مازیار

دوره 17، شماره 67 ، مهر 1400، ، صفحه 161-181

https://doi.org/10.22054/wph.2022.49348.1805

چکیده
  تحقیق پیش رو واکاوی ابعاد استتیکی اندیشۀ مارکس است در پرتو خوانش آن با رانسیر. خوانش استتیک مارکس با رانسیر ما را به نسبت دیالکتیکی حواس نزد مارکس رهنمون می­سازد؛ حواسی که از یک­سو می­توانند دستکاری و توزیع شوند و از سوی دیگر مبدل گردند به کلیدی برای فرا­روی از وضعیت موجود. این صورت‌بندی را «حواس بیگانه­­­شده و در عین ...  بیشتر

فلسفه
دلوز: فیلسوفِ امر واحد (دفاعی در برابر نقدهای بدیو از دلوز با تکیه بر مفهوم بازگشت ابدی)

زهرا سارا نمایندگی؛ علی فتح طاهری

دوره 19، شماره 73 ، فروردین 1402، ، صفحه 161-185

https://doi.org/10.22054/wph.2023.67062.2062

چکیده
  بدیو در کتاب دلوز: غوغای هستی، به ارائه نظرات خود درباب هستی­شناسی دلوز پرداخته و با برشماری برخی ویژگی ها در نگره دلوز، او را درنهایت فیلسوف امر واحد می­خواند که با تکیه بر نگاه رواقی، در آنچه واژگون سازی افلاطون­خوانده ناموفق بوده­ و پروژه فلسفی­اش دست­آخر دستاوردی مگر تسلیم کثرت به واحد نداشته­است. برای بدیو که یکتا ...  بیشتر

منفیت و نقدِ سنّت با تکیه ‌بر سنّت عرفانی

منیره طلیعه بخش؛ غلامحسین غلامحسین زاده؛ علیرضا نیکویی؛ مهدی معین زاده

دوره 15، شماره 57 ، فروردین 1398، ، صفحه 165-194

https://doi.org/10.22054/wph.2019.31992.1558

چکیده
  نحوه‌ای که امروزه از سنت پرسش می‌شود و در آن اندیشه می‌رود، بی‌بنیاد (groundless) است. بی‌بنیادی شاخصۀ دوگانۀ سنت یا تجدد است. در حالی که بنیاد اصیل، به‌واسطۀ تجربۀ دقیقۀ «نفی» بنیادی مغاکی/ عدمی است. رویکردهای بی‌بنیادی چون «هرمنوتیک رمانتیک، تاریخ‌گری، بنیادگرایی و سنت‌گرایی» سنت را امری سپری‌شده فهم می‌کند در حالی ...  بیشتر

«زبان پدیده‌شناختیِ» ویتگنشتاین؛ چیستی، خاستگاه و چراییِ ارائه و طرد آن

حسن عرب؛ حسین واله

دوره 15، شماره 59 ، مهر 1398، ، صفحه 165-193

https://doi.org/10.22054/wph.2019.36421.1630

چکیده
  ویتگنشتاین در سال 1928، در مقطعی کوتاه، طرحی را دنبال می‌کرد که خود از آن با عنوان «زبان پدیده‌شناختی» نام می‌بَرد. کشف برخی کاستی‌ها در کلیت رساله (از جمله «مسئلۀ ناسازگاری رنگ‌ها») او را بر آن داشته بود که با ارائۀ سمبولیسمی جدید این کاستی‌ها را رفع کند، اما او پس از مدتی از این طرح دست می‌کشد و آن را ناممکن یا دست‌کم ...  بیشتر

رابطه عاطفه و جزء عقلانی نفس ازنظر ارسطو

مژگان محمدی

دوره 18، شماره 69 ، فروردین 1401، ، صفحه 169-197

https://doi.org/10.22054/wph.2022.48613.1792

چکیده
  جایگاه عواطف در اندیشه ارسطو اغلب با نظریه وی درباره ضعف اراده شناخته می‌شود؛ لیکن مطالعه آثار وی نشان می‌دهد که عواطف نقش گسترده‌تر و پیچیده‌ای در فعالیت‌های ذهنی دارند. ازنظر او بین عواطف و دیگر کارکردها و فعالیت‌های ذهنی رابطه عمیق و دوسویه‌ای وجود دارد؛ به این نحو که هم عواطف بر کارکردهای جزء عقلانی نفس تأثیرگذار است و هم ...  بیشتر

دشواری‌های بنیان‌گذاشتن معیار صدق در فلسفة کانت؛ صورت‌بندیِ نظریة صدق در فلسفة کانت بر پایة «استنتاج استعلایی»

پوریا گل‌شناس؛ یوسف نوظهور

دوره 18، شماره 70 ، تیر 1401، ، صفحه 169-198

https://doi.org/10.22054/wph.2022.53235.1870

چکیده
  در این پژوهش می‌کوشیم این پرسش را پاسخ گوییم که معنای صدق در فلسفة کانت چیست و آیا می‌توان در این فلسفه، معیاری برای نظریة صدق تعیین کرد یا نه. در گام نخست، با نظر به «تحلیل استعلایی[1] [آناکاویک ترافرازنده]» و به‌ویژه با تمرکز بر «استنتاج استعلایی [/تنقیح مناط][2]» در سنجش خرد ناب[3]، الگوی شناختیِ کانت را صورت‌بندی می‌کنیم. ...  بیشتر

فلسفه
توجیه اخالقی شر و ارزیابی انتقادی دیدگاه مرلین مک کورد آدامز از منظر الهیات اخلاقی کانت

علی عبدی

دوره 18، شماره 72 ، دی 1401، ، صفحه 171-193

https://doi.org/10.22054/wph.2023.63707.2019

چکیده
  مقاله حاضر با روش تحلیلی- انتقادی خود، مسئله شر را از منظر غایتشناسی اخالقی کانت بررسی میکند و از همین منظر و الهیات مؤمنانه مرلین مککورد آدامز را مورد ارزیابی قرار میدهد. در نگاه کانت، شر منزلت خاصی در طبیعت ندارد، بلکه صرفاً یکی از امکانات محتمل در طبیعت، در مقام فعلیت یافتن قوای آن است. راه چاره انسان برای مجال ندادن به شر در تقویت ...  بیشتر

پرسش از واقع‌گرایی در اندیشۀ هیدگر

محمدحسین محمدعلی خلج

دوره 17، شماره 68 ، دی 1400، ، صفحه 175-203

https://doi.org/10.22054/wph.2021.54034.1880

چکیده
  این مقاله که به پرسش از واقع‌گرایی و ناواقع‌گرایی در هیدگر می‌پردازد از چهار بخش تشکیل شده است. در بخش نخست در مروری تاریخی تصویری کلی از سه دسته تفسیر متفاوت از واقع‌گرایی و ناواقع‌گرایی در فلسفۀ هیدگر در میانِ مفسرانِ انگلیسی‌زبانِ او عرضه خواهد شد. دستۀ نخست هیدگر را واقع‌گرا می‌دانند؛ دستۀ دوم تفسیری ایده‌آلیستی از او ارائه ...  بیشتر