TY - JOUR ID - 10373 TI - خاستگاه ضرورت فلسفی از دیدگاه علامه طباطبائی و تفاوت آن با صدرالمتالهین JO - حکمت و فلسفه JA - WPH LA - fa SN - 1735-3238 AU - پویان, مرتضی AD - دکتری فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 15 IS - 59 SP - 85 EP - 108 KW - اصالت وجود KW - اصل واقعیّت KW - ضرورت فلسفی KW - اثبات واجب KW - اولین مسئلۀ فلسفه KW - پرسش از واقعیّت یا وجود DO - 10.22054/wph.2019.18915.1329 N2 - تردیدی نیست که هم صدرالمتألهین و هم علامه به ضرورت فلسفی در خارج قایل هستند و فلسفه خویش را با ضرورت آغاز می‌کنند. اساساً ضرورت، اصل و مبنای جمیع موجودات و حقایق در عالم خارج است بلکه عین خارجیّت اشیاء است. موجودی که سهمی از ضرورت ندارد سهمی از خارجیّت و واقعیّت نیز ندارد. اما اختلاف صدرالمتألهین و علامه بدین‌جا بر می‌گردد که منشأ این ضرورت چیست و از کجا نشأت گرفته است؟ هر کدام از این‌دو فیلسوف ضرورت را از یک شیئی انتزاع می‌کنند. صدرالمتألهین ملاک ضرورت را از وجود و علامه از اصل واقعیت اشیاء می‌گیرد. به عبارت دیگر مبنای ضرورت فلسفی اشیاء نزد صدرالمتألهین وجود و نزد علامه اصل واقعیّت است. صدرالمتألهین فلسفه را با وجود شروع می‌کند و علامه با اصل واقعیّت اشیاء آغاز می‌کند. در این مقاله نخست پیرامون این موضوع می‌پردازیم که فرق منشأ انتزاع ضرورت فلسفی نزد صدرالمتالهین و علامه از کجا نشأت گرفته و سپس چه ثمرات و آثار عینی و فلسفی بر این دو نظر مترتّب می‌‌شود و هدف ما در این مقاله آن ‌است که اختلافات میان این‌دو نظر را به تفصیل و جزئیات مطرح کنیم. UR - https://wph.atu.ac.ir/article_10373.html L1 - https://wph.atu.ac.ir/article_10373_c7b3f3c117c75d432066bf5a4016ccec.pdf ER -