دانشگاه علامه طباطبائی
حکمت و فلسفه
1735-3238
2476-6038
11
42
2015
06
22
مفهوم بیعلقگی در اندیشة ژان اسکات اریگنا، لرد شافتسبری، فرانسیس هاچسن ودیوید هیوم
7
20
FA
داوود
میرزایی
دانشگاه بوعلی سینا همدان
علی
سلمانی
دانشگاه بوعلی سینا همدان
alisalmani1358@gmail.com
<em>مفهوم «بیعلقگی» یکی از مفاهیم بنیادین در تجربة زیباشناختی است که بیشتر با نام کانت به ذهن متبادر میشود. او در دقیقة اوّل «نقد قوّة حکم» خویش به آن میپردازد. در واقع، تجربة بیعلقه و یا به عبارت دیگر، بیعلقگی خصوصیّت منحصر به فرد تجربة زیباشناختی است که آن را از سایر تجربهها متمایز میسازد. با نگاه به اندیشة فیلسوفان پیش از کانت مشخّص میشود که این مفهوم پیش از کانت نیز مطرح بوده، امّا کمتر به آن پرداخته شده است. از این لحاظ، مقالة حاضر بر آن است تا به این مسئله بپردازد که مفهوم بیعلقگی چگونه و در چه زمینهای در اندیشة فیلسوفان پیش از کانت مطرح شده است و چه تحوّلاتی را از سر گذرانده است.</em>
بیعُلقگی,تجربة زیباشناختی,اریگنا,شافتسبری,هاچسن,هیوم
https://wph.atu.ac.ir/article_2271.html
https://wph.atu.ac.ir/article_2271_95639a20747f89499d6409395eef165f.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
حکمت و فلسفه
1735-3238
2476-6038
11
42
2015
06
22
تعیّن معرفتی فلسفة ملاّصدرا و نقددو دیدگاه
21
36
FA
عبداله
صلواتی
دانشگاه تربیت معلم شهید رجایی
<em>قرائت درست از مختصّات حکمت صدرایی و تعیّن معرفتی آن میتواند نقش مهمّی در فهم و تفسیر مباحث حکمت متعالیه ایفا نماید؛ فارغ از نگاه التقاطی به فلسفة ملاّصدرا و تردید دربارة آن به عنوان مکتب فکری مستقل، نظریّههایی وجود دارند که از تعیّن معرفتی فلسفة ملاّصدرا سخن میگویند. این جستار، در گام نخست، مختصّات حکمت صدرایی را مطرح میکند و در آن، فلسفة به عنوان دیسپلین و رشتة علمی با هویّتی هندسی و ماهیّتی شبکهای مشتمل بر رهیافت، مبانی، روش و اهداف معرّفی میشود، نه صرفاً یک سلسله مسائل. در گام بعدی، دو نگاه تقلیلگرا به فلسفة ملاّصدرا مورد بررسی و نقد واقع میشود. در نگاه نخست، کلامیانگاری تفکّر ملاّصدرا، فلسفة او به مجموعهای از دلایل نقلی در اثبات امور یا مجموعهای از آرای اثبات شده به مدد براهین فلسفی با رویکرد کلامی فروکاست میشود و در نگاه دوم، از حضور انحصاری برهان در مقام داوری فلسفة صدرایی سخن گفته میشود. در پایان نیز فلسفة صدرایی به عنوان پارادایمی نوین و متنوّع در روش و منابع، فراتر از محدودة دانش کلام و رویکرد کلامی و برتر از حصرگرایی روشی و حضورانحصاری برهان، در بر دارندة تحلیل، برهان، برهان کشفی و شهود معرّفی میشود.</em>
حکمت متعالیه,ملاّصدرا,کلام,برهان,شهود
https://wph.atu.ac.ir/article_2272.html
https://wph.atu.ac.ir/article_2272_e2b36471963b7adbb5dc9cf33f0ac6a6.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
حکمت و فلسفه
1735-3238
2476-6038
11
42
2015
06
22
ساختار نمودیابیِ ادبیّت در متون ادبی؛ رهیافت زیباییشناسیک
37
54
FA
حسام
حاج مومن
دانشگاه علامه طباطبایی
مجید
صالح بک
دانشگاه علامه طباطبایی
<em>ادبیّات به معنای مجموعة متون ادبی، مفهومی متعارف در فهم عمومی دارد. امّا پرسشهایی از این دست که چه چیز متن ادبی را از متن غیرادبی جدا میکند؟ چگونه گسترة ناهمگونی از متون با عنوان ادبیّات گرد هم میآیند؟ ادبیّت متن ادبی وابسته به چیست؟ ادبیّت را چگونه میتوان تحلیل کرد؟ نشان میدهند که رویاروی شناخت ادبیّات چالشهای بسیاری قرار دارد. در عین حال، نبود دیدگاهی منسجم نسبت به ادبیّات و آنچه در آن میگذرد، باعث میشود مطالعة علمی و تدقیق در مسائل و آثار ادبی، در حدّ کارهایی پراکنده با معیارهای ناپایدار باقی بماند که برای توسعة شناخت از ادبیّات تعاملی پیشبرنده ندارند. نظر به پرسشهایی که طرح شد و ضرورتی که بیان شد، در نوشتار حاضر میکوشیم با ارائة تعریفی از ادبیّات، به مؤلّفههای بنیادین ادبیّت برسیم. سپس این مؤلّفهها را به تحلیل میگذاریم و چگونگی تجلّی آنها را در متن بررسی میکنیم. در این فرایند، در چارچوب فلسفة هنر به مؤلّفههای ادبیّت رویکردی زیباییشناسانه خواهیم داشت و آنها را از دریچة نظریّة تجربة زیباییشناسی بازخوانی میکنیم. آنگاه به محورهای ظهور این مؤلّفهها در گسترة متون ادبی خواهیم پرداخت تا نظم حاکم بر این گستره را تبیین کنیم.</em>
ادبیّت,زیباییشناسی,ویژگیهای زیباییشناسیک,ساختار ادبیّات
https://wph.atu.ac.ir/article_2273.html
https://wph.atu.ac.ir/article_2273_ebede392cbfb6a4400d8145be76e6a96.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
حکمت و فلسفه
1735-3238
2476-6038
11
42
2015
06
22
Review of the Effect of Non-Epistemic Factors on Religious Belief from the Perspective of William James
5
22
FA
نجم السادات
الحسینی
دانشگاه ادیان و مذاهب
اعلی
تورانی
دانشگاه الزهرا
نرگس
نظر نژاد
دانشگاه الزهرا
<em>یکی از مباحث مهمّی که امروزه در حوزة معرفتشناسی مطرح است، بحث میزان تأثیر عوامل غیرمعرفتی بر باور دینی انسان میباشد. بررسی امکان تأثیر عوامل غیرمعرفتی بر معرفت، به عهدة معرفتشناسان است و در این مقاله میکوشیم تا دریابیم که آیا فرایند تکوین باورهای انسان در مسیری جدای از ساحت غیرعقیدتی شکل میگیرد یا آنکه ساحتهای وجودی انسان در عین تمایز از یکدیگر، چنان در تأثیر و تأثّر متقابل با یکدیگرند که به سادگی نمیتوان به استقلال ساحت عقیدتی از دیگر ساحتها حکم داد و پنداشت که ساحت معرفتی باور انسان میتواند به نحو استقلالی وارد حوزة شناخت شود. در این زمینه، ویلیام جیمز برای نخستین بار در میان هشت عاملی که در فرایند تکوین باور مؤثّر میداند، تنها یکی را به استدلال اختصاص میدهد و هفت عامل دیگر را عوامل غیرمعرفتی میداند. این مقاله مشخّص میکند که انسان بدون توجّه به آنچه که در شخصیّت و درونش میگذرد، نمیتواند به معرفت دست پیدا کند، البتّه باید به این نکته توجّه داشت که این تأثیر تنها شامل تأثیرهای منفی نمیشود و کسانی مانند ویلیام جیمز علاوه بر توجّه بر تأثیرهای منفی، بر تأثیرهای مثبت نیز توجّه داشته اند و ما در این مورد، به کلام کسانی چون ویلیام جیمز که معتقدند باورهای انسان همواره در پرتو عوامل غیرمعرفتی شکل میگیرد، رهنمون میشویم.</em>
باور دینی,عوامل غیرمعرفتی,ویلیام جیمز,ساحات وجودی
https://wph.atu.ac.ir/article_2274.html
https://wph.atu.ac.ir/article_2274_d57078d29b5382bcdb4198118760f028.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
حکمت و فلسفه
1735-3238
2476-6038
11
42
2015
06
22
“Content Analysis of Love in the Context of Plato and Avicenna”
23
42
FA
علیرضا
صیاد منصور
دانشگاه تهران
سید عباس
ذهبی
استادیار دانشگاه ازاد اسلامی علوم تحقیقات
<em>افلاطون و ابنسینا را میتوان اندیشمندانی دانست که در دو سنّت یونانی و اسلامی برای نخستینبار رویکردی فلسفی از عشق ارائه کردهاند و پای عشق را به مسائل فلسفی گشودهاند و رسالههایی در «عشقشناسی» نوشتهاند که سرآغاز یک رویکرد فلسفی نوین شد. ابنسینا بیآنکه از رسالة «ضیافت» افلاطون مطّلع باشد، در «رسالةالعشق» خود مباحثی را مطرح کرد که شباهت بسیاری با آموزههای افلاطون دارد، هرچند تفاوتهای بسیار این دو رساله را نیز نباید فراموش کرد. اشتراک این دو حکیم عمدتاً در مباحث وجودشناسی عشق و اختلاف آنان در معناشناسی و روششناسی بحث عشق است. جایگاه معرفت در عشق، پیوند عشق و نیاز و نیز غایت و مطلوب عشق در هر دو نظام به چشم میخورد. امّا مفهومسازیهای این دو از عشق و روش تدوین بحث، کاملاً متفاوت است. بازخوانی محتوایی این دو رساله در یک رویکرد تطبیقی، وجوه پنهان عشقشناسی را در دو سنّت فلسفی نمایان، و وجوه اشتراک و اختلاف دو رویکرد را ارائه خواهد کرد.</em>
عشق,افلاطون,ضیافت,ابنسینا,رسالةالعشق
https://wph.atu.ac.ir/article_2276.html
https://wph.atu.ac.ir/article_2276_e8d2f795655f1252f4a82e692acbac1e.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
حکمت و فلسفه
1735-3238
2476-6038
11
42
2015
06
22
Introspection and Wittgenstein's View on Private Language Argument
43
58
FA
خدیجه
حسن بیک زاده
دانشگاه شریف تهران
kh_beakzadeh@yahoo.com
میر سعید
موسوی کریمی
دانشگاه مفید قم
<em>استدلال زبان خصوصی از مهمترین مباحث دورة دوم فلسفی ویتگنشتاین بهشمار میرود. آنچه در این باب اهمیّت دارد، این مسئله است که آیا انسان میتواند در خلوتگاه خود، زبانی اختصاصی ایجاد نماید که الفاظ آن تنها برای خود او معنادار باشد؟ ویتگنشتاین با ارجاع به فقدان شرط معناداری هویّات درونی و احساسات و نیز با ردّ خصوصی بودن الفاظ و عبارات و بیان توهّمی بودن آن، مدّعی است که چنین زبانی قابل تصوّر نیست، چراکه باور دارد زبان احساس وابسته به دنیای فیزیکی است و شکلگیری یک زبان مرهون بهکارگیری گرامری است که تنها در اجتماع زبانی تکوّن مییابد. در مقالة حاضر، ابتدا به شرح مفهوم «دروننگری» خواهیم پرداخت تا درک بهتری از دیدگاه وی در باب استدلال زبان خصوصی بهدست آوریم. در گام بعدی، دیدگاه ویتگنشتاین را در باب استدلال زبان خصوصی که مبتنی بر دو مفهوم کلیدی شرط معناداری و استدلال پیروی از قاعده است، مورد بررسی قرار داده، نشان خواهیم داد که او چگونه با یک برداشت واقعگرایانه از معنا، استدلال خود را صورتبندی میکند.</em>
ویتگنشتاین,دروننگری,استدلال پیروی از قاعده,بازی زبانی,معنا
https://wph.atu.ac.ir/article_2277.html
https://wph.atu.ac.ir/article_2277_1b4a941a78aa98beb2d2331c4225c113.pdf