سید سجاد شریعتی؛ محمدرضا عرب بافرانی
چکیده
اتوپیاها، نقشی اساسی در شکل دادن به تصاویر ذهنی بازیگران و ساخت آیندۀ بشر دارند و شاید اندیشیدن به یک آیندۀ مطلوب عمری به قدمت تاریخ بشر داشته باشد. با این حال پس از مور، دوران مدرن اتوپیانویسی با ویژگی‌‌های خاص خود آغاز گردید. یکی از مهم‌‌ترین تحولات اتوپیاها از زمان مور تاکنون تغییر در معنای «مکان» و بالتبع «زمان» در ...
بیشتر
اتوپیاها، نقشی اساسی در شکل دادن به تصاویر ذهنی بازیگران و ساخت آیندۀ بشر دارند و شاید اندیشیدن به یک آیندۀ مطلوب عمری به قدمت تاریخ بشر داشته باشد. با این حال پس از مور، دوران مدرن اتوپیانویسی با ویژگی‌‌های خاص خود آغاز گردید. یکی از مهم‌‌ترین تحولات اتوپیاها از زمان مور تاکنون تغییر در معنای «مکان» و بالتبع «زمان» در اتوپیاها است که به زعم این مقاله این تحول مهم تحت تأثیر نقش جدی «ماشین» روی داده است. به واقع به نظر می‌رسد ماشین توانسته تا حد زیادی پیکرۀ درونی اتوپیا را در هم ریخته و شالودۀ مفاهیم بنیادین آن را تغییر دهد. این مقاله در تلاش برای پاسخ به این پرسش است که نقش ماشین در تغییرِ مفهومِ مکان اتوپیاها چقدر است و چیست؟ به منظور پاسخ به این سؤال و با ابتناء بر فهمِ هابز از ماشین، تاریخچۀ اتوپیاها پس از مور در قالب ادوار تاریخی بررسی و در نهایت به جمع‌‌بندی در خصوص نقش ماشین در هر دوره پرداخته شد. این خطِ سیر نشان می‌دهد که «نا-کجا» (اتوپیا) در حرکتِ تاریخیِ اتوپیانویسیِ پس از مور ابتدا به «نا-کی» (نا-زمان) و سپس به «بی-کجا (بی‌مکان) و بی-کی (بی‌زمان)» یا اتوپیاهای سایبری تبدیل میشود. نتیجه آن‌‌که اتوپیا از «یک شهرِ دور» یا «یک جامعۀ در آینده» بدل به ماشینی میشود که خودش زمان و مکان ندارد؛ اما به زمان و مکانِ جامعۀ آرمانی یا پادآرمانی بدل میشود.
