مقاله پژوهشی
نگاهی به تفاوت خیال و تخیّل در فتوحات مکیة ابن‌عربی

نفیسه اهل سرمدی؛ نصرت الله حکمت

دوره 9، شماره 33 ، فروردین 1392، صفحه 7-22

https://doi.org/10.22054/wph.2013.5857

چکیده
  یکی از شاخه‌های مهم در مسائل فلسفی، مباحث انسان‌شناسی است که در آن‌ بحث از قوای ادراکی ظاهری و باطنی آدمی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. «خیال» و «متخیله» نام دو قوۀ ادراکی باطنی در انسان هستند. جمهور حکماء، خیال را به‌عنوان خزانۀ حسّ مشترک، پذیرنده و منفعل و متخیّله را از آن‌جهت که به ترکیب و تفصیل صور می‌پردازد، فعّال ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
معنای دوم دونامیس (قوه) درکتاب نهم مابعدالطبیعه

احمد عسگری

دوره 9، شماره 33 ، فروردین 1392، صفحه 23-42

https://doi.org/10.22054/wph.2013.5858

چکیده
  "ارسطو" در Θ ( کتاب نهم مابعدالطبیعه ) دو معنای دونامیس (قوه ) را از هم متمایز می‌کند و می‌گوید معنای اول آن را با حرکت در ارتباط می‌داند .ارسطو از این معنای دونامیس ( قوه ) به‌تفصیل بحث می‌کند، اما تصریح دارد که هدف اصلی معنای دوم است و بحث نخست از باب مقدمه است. او در Θ 6 به معنای دوم دونامیس ( قوه ) باز می‌گردد. اما، بحث او به‌نحوی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
معیار تمایز معقولات‌ سه‌گانه (تحلیل نقدهای استاد مطهری بر آرای صدرالمتألّهین و حاجی سبزواری)

سیاوش اسدی؛ محمد سعیدی مهر

دوره 9، شماره 33 ، فروردین 1392، صفحه 43-62

https://doi.org/10.22054/wph.2013.5859

چکیده
  مفاهیم کلی (معقولات) به سه دستة اولی، ثانی فلسفی و ثانی منطقی تقسیم می‌شوند. "صدرالمتألّهین"، انتزاع مفاهیم‌کلی از امور عینی و نیز نحوة وجود این مفاهیم در ذهن را ملاک تمایز معقولات قرار می‌دهد و "حاجی‌سبزواری"، معیار تمایز معقولات را در ذهنی یا عینی بودن ظرف عروض و اتصاف می‌داند. از طرفی، "مطهری" برمبنای نظریة وجود رابط و نفسی در دیدگاه ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
صور پیشینی معرفت، آری یا نه؟

محمد حکاک

دوره 9، شماره 33 ، فروردین 1392، صفحه 63-74

https://doi.org/10.22054/wph.2013.5860

چکیده
  بعضی مفاهیم هستند که از طریق حس وارد ذهن نشده‌اند، نظیر علت و معلول، جوهر و عرض، وجود و عدم، وحدت و کثرت، و وجوب و امکان و امتناع. فلاسفه بر سر این مفاهیم بحث بسیار و آرای متفاوت اظهار کرده‌اند. بعضی آن‌ها را فطری دانسته‌اند. جمعی سعی در توجیه حصول آن‌ها از راه حس نموده‌اند. گروهی منشأ آن‌ها را طبیعت و روان آدمی و در نتیجه، آن‌ها را ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
مساهمت گادامر در فلسفة علوم‌انسانی

مهدی معین زاده؛ حمیدرضا آیت اللهی

دوره 9، شماره 33 ، فروردین 1392، صفحه 75-92

https://doi.org/10.22054/wph.2013.5861

چکیده
  ماهیت فهم که دغدغة اصلی"گادامر" بود، لاجرم وی را به‌سوی توجه فهم ویژه علومانسانی کرد. او هرچند در قول بهابتنای علومانسانی بر فهم همدلانة پدیدار‌ها به‌جای تبیین علی آن‌ها (که معمول علومطبیعی است) پیرو "دیلتای" بود، اما برآن بود که دیلتای هنوز مسحور اسطورة روش است. درحالی‌که خود، روش را به پرسش میکشید و حقیقت را الزاماً در چارچوب روش ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
سعدیا گائون؛ نخستین فیلسوف یهودی

رضا گندمی نصر آبادی

دوره 9، شماره 33 ، فروردین 1392، صفحه 93-112

https://doi.org/10.22054/wph.2013.5862

چکیده
  " سعدیا گائون " نخستین فیلسوف یهودی است که درصدد تحکیم آموزه‌ها و باورهای یهودیت به‌صورت نظام‌مند برآمده است و همین امر وجه تمایز او با " فیلون اسکندرانی "، پیشگام تفکر یهودی، "اسحاق اسرائیلی " و "داود مقمص " است که به‌لحاظ زمانی مقدم بر او هستند. سعدیا در عین حالی که از کلام معتزلی تأثیر پذیرفته است، تابع و مقلد صرف متکلمان مسلمان نبود. ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تشبیه و تنزیه از دید متکلمین مسلمان با تکیه بر فرازهایی از نهج‌البلاغه

علی اکبر نصیری؛ امیر حمزه مرادی

دوره 9، شماره 33 ، فروردین 1392، صفحه 113-132

https://doi.org/10.22054/wph.2013.5863

چکیده
  یکی از فروعات مبحث اسماء و صفات الهی، صفات خبری است. صفات خبری از نظر متکلمین، اصطلاحاَ به صفات الهی که از طریق خبر، یعنی قرآن و حدیث رسیده، اطلاق می‌شود. گرچه ذکر صفات خبری لزوماَ به معنای صدور از جانب وحی و یا مفسران معصوم الهی نیست، بلکه این صفات می‌تواند با مفاد فطری بشر و عقل مستقل، مطابقت داشته باشد. بعد از رحلت پیامبراکرم ( ص )، ...  بیشتر