مقاله پژوهشی
مطابقت با مطلق ثبوت به مثابة ملاک شناخت در اندیشة فلسفی علامة‌طباطبائی

محمد علی اردستانی

دوره 9، شماره 36 ، دی 1392، صفحه 7-26

چکیده
  ملاکِ درستِ شناخت صحیح، «مطابقت شناخت با واقع» است و در رابطة با «واقع» عنوان «نفس‌الأمر» مطرح می‌شود. یکی ابتکارات بنیادین فلسفی علامة‌طباطبائی که هم به حوزة هستی‌شناسی و هم به حوزة شناخت‌شناسی مرتبط است، نظریه‌ای بدیع در مورد نفس‌الأمر است. ایشان در تفسیری جامع و با نشان‌دادن تأثیر مبنای فلسفی اصالت وجود در ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
«اعتباریات علامه طباطبائی»مبنای طرحی فلسفی برای فرهنگ

عی اصغر مصلح

دوره 9، شماره 36 ، دی 1392، صفحه 27-46

چکیده
  «ادراکات اعتباری» علامه‌طباطبائی در مسیر بحثی معرفت‌شناسی به اندیشه درمی‌آید، اما موضوع ادراکات اعتباری را نباید به قلمرو معرفت‌شناسی محدود کرد.  به‌نظر می‌رسد که علامه‌طباطبائی این بحث را در پیِ درکی نو از انسان و جهان و با تنفس در فضای فکری عالم معاصر مطرح کرده‌اند. برای کشف چنین دریافتی باید به‌جای تمرکز ذهن بر ادراکات ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
اعتباریات اجتماعی و نتایج معرفتی آن؛ بازخوانی دیدگاه علامه‌طباطبائی

قاسم پورحسن

دوره 9، شماره 36 ، دی 1392، صفحه 47-70

چکیده
  نظریة «اعتباریات»، یک ابداع نظری و ابتکاری معرفت‌شناسانه است که با رویکرد روانشناسی - معرفت‌شناختی تدوین شده‌است. علامه‌طباطبائی اعتباریات را افکار عملی و اجتماعی انسان بر می‌شمارد که آدمی به کمک عوامل احساسی می‌کوشد تا میان دو جهان حقیقی، وساطت بر قرار سازد. علامه‌طباطبائی به‌مثابه طرحی بدیع، نظریة اعتبارات را تدوین ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
جبر و اختیار از دیدگاه علامه طباطبائی

عبدالله نصری

دوره 9، شماره 36 ، دی 1392، صفحه 71-82

چکیده
  بحث جبر و اختیار یکی از مسائل مهم و معضلات فلسفی است. در طول تاریخ، فیلسوفان شرق و غرب در باب آن به تأملات بسیار پرداختند. فیلسوفان‌اسلامی در لابلای مباحث مربوط به کیفیات نفسانی، اصل علیت و صفات الهی به بحث دربارة این مسأله پرداختند. علامه طباطبائی، هم در آثار فلسفی خود و هم در تفسیر المیزان ابعاد مختلف جبر و اختیار را مورد بررسی و توجه ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی تطبیقی عنصر ارتباطی قضیّه (از دیدگاه امام خمینی و علاّمه طباطبائی)

علی اکبر عارف؛ قاسم عارف

دوره 9، شماره 36 ، دی 1392، صفحه 83-98

چکیده
  یکی از مباحثی که در عین اهمیّت کمتر بدان پرداخته شده است وجوه تمایز ادراکات حقیقی از اعتباری و شیوة تطبیق آن بر مسائل گوناگون علوم است. مسأله‌ای که با وجود ظاهر ساده، بسیار دقیق و دارای پیچیدگی‌های فراوان است و گذشتن از گردنه‌های آن محتاج ممارست و استفاده از تجربیّات و راهنمایی‌های ره‌رفتگان این مسیر می‌باشد. بر این اساس در مقالة ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
رویکردهای سه‌گانة روش شناختی در مطالعات علوم‌اجتماعی و مقایسة آن با نظریة ادراکات اعتباری علامه‌طباطبائی

علی امیدی

دوره 9، شماره 36 ، دی 1392، صفحه 99-118

چکیده
  بعضاً برخی مضامین اندیشه‌های فلسفی جدید را می‌توان در آثار فلاسفة بزرگ ایران زمین جستجو کرد. در یک تقسیم‌بندی با مسامحه، مهم‌ترین تحول معرفت‌شناختی انسان را می‌توان به اثبات‌گرا، فرا اثبات‌گرا و تکوین‌گرا تقسیم کرد. فلسفة "علامه‌طباطبائی" هرچند با این سه رویکرد تفاوت اساسی دارد، ولی واجد برخی از مضامین آنها می‌باشد. یکی از ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
علیت از منظر توماس آکوئینی و تطبیق آن با دیدگاه علامهطباطبائی

سید صدرالدین طاهری؛ زهره عبدخدایی

دوره 9، شماره 36 ، دی 1392، صفحه 119-140

چکیده
  مفهومعلیتازمباحثیاستکههموارهموردتوجهحکمایمشاءقرارگرفتهاست. " توماس‌ آکوینی"،فیلسوفمشهورقرونوسطی،ازجملهمتفکرانیاستکهبهاینموضوععنایتداشتهوازمباحثونتایجپیرامونآناستفادهنمودهاست.ایننوشتاربرآناستتامطالعه‏ایپیراموننظریاتتوماسآکوینیدربابموضوععلیتداشته وبارصدنظریات "علامهمحمدحسینطباطبائی"دراینراستامقایسه‏ایانجامدهد.از ...  بیشتر