TY - JOUR ID - 9167 TI - لزوم و ضرورت در تفکر ابن‌سینا JO - حکمت و فلسفه JA - WPH LA - fa SN - 1735-3238 AU - عمرانی, میلاد AU - نباتی, فرشته AD - کارشناسی ارشد فلسفه منطق دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران. AD - دانشیار فلسفه منطق دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران Y1 - 2018 PY - 2018 VL - 14 IS - 54 SP - 122 EP - 148 KW - ضرورت منطقی KW - ضرورت فلسفی KW - ذاتی باب ایساغوجی KW - اصل امتناع تناقض KW - ذاتی باب برهان KW - لزوم KW - دوام DO - 10.22054/wph.2018.9167 N2 - در تفکر ابن‌سینا مادۀ قضایا سه نوع است: امکان، ضرورت و امتناع. در یک تقسیم‌بندی صرفاً ساختاری با ضرورت منطقی و ضرورت فلسفی مواجه‌ایم، ملاک این تقسیم‌بندی، محمول بکار گرفته شده در قضایا است. اگر به ضرورت با ملاکی ساختاری نگریسته نشود، باز دو نوع ضرورت خواهیم داشت. ضرورت منطقی‌ای که ملاک آن اصل امتناع تناقض است. محمولاتی که چنین خاصیتی را دارا هستند ذاتیات باب ایساغوجی‌اند. ابن‌سینا علاوه بر ذاتیات باب ایساغوجی، عوارض ذاتی لازم را نیز که از سنخ ذاتی باب برهان‌اند در شمول محمولات ضروری قرار می‌دهد. اما برای آن­ها ملاکی مانند اصل امتناع تناقض ذکر نمی‌کند. در اینجا مایلیم این نوع ضرورت را فلسفی بنامیم که ملاک آن، دیگر اصل اینهمانی یا عدم تناقض نیست. ابن‌سینا به عوارض ذاتی عنوان لازم می‌دهد و آن­ها را ضروری می‌داند. اما برای ضروری بودن لزوم، نه دوام و نه اصل امتناع تناقض، به‌کار نمی‌آیند. UR - https://wph.atu.ac.ir/article_9167.html L1 - https://wph.atu.ac.ir/article_9167_f23bd451aa226f1fcf225d6a96a16929.pdf ER -