%0 Journal Article %T تحلیل معرفت‌محورانۀ مراتب ایمان در فلسفۀ ملاصدرا %J حکمت و فلسفه %I دانشگاه علامه طباطبائی %Z 1735-3238 %A علوی, سید محمد کاظم %D 2014 %\ 06/22/2014 %V 10 %N 38 %P 7-28 %! تحلیل معرفت‌محورانۀ مراتب ایمان در فلسفۀ ملاصدرا %K مراتب ایمان %K ایمان لفظی %K ایمان تقلیدی (ایمان عوام) %K ‌ ایمان برهانی (ایمان خواص) %K ایمان کشفی %K علم‌الیقین %K عین‌الیقین %K حق‌الیقین %R %X مسئلة ذومراتب‌بودن ایمان از مسائل مهم مبحث ایمان است و در اندیشة دینی قرآن جایگاه خاصی دارد. این مسئله که منبعث از آیات قرآنی است در تفسیر "ملاصدرا" (۹۷۹-۱۰۵۰ق/ ۱۵۷۱-۱۶۴۰م) نیز مورد توجه قرار گرفته‌است. ملاصدرا در این زمینه انقسامات مختلفی از ایمان را در مواضع مختلف بیان می‌کند، لیکن این تحقیق عهده‌دار بررسی روش‌شناختی و منسجم این مسئله بوده لذا به تحلیلی نظام‌مند که مبتنی بر نظریة ملاصدرا در بارة ماهیت ایمان است می‌پردازد. نظریة ملاصدرا در ماهیت ایمان، نظریه‌ای معرفت‌گرایانه است و اصالت را در ایمان به علم و معرفت می‌دهد. بر‌این‌اساس تحلیل مراتب ایمان، تحلیلی معرفت‌محورانه را می‌طلبد. مطابق تحلیل معرفت‌محورانه، نخستین مرتبة ایمان که ایمان لفظی است، فاقد عنصر اساسی معرفت بوده و اطلاق ایمان بر آن، اطلاق مجازی است و تنها مفهوم فقهی اسلام بر آن حمل می‌گردد. مرتبة دوم که از آن به ایمان تقلیدی تعبیر شده‌است ایمان عوام است که دارای درجه‌ای از معرفت است که به آن اعتقاد گفته می‌شود و آن معرفتی تقلیدی است که مشروط و تبعی است و در‌صورتی که منجر به عمل گردد دارای حقیقت ایمان است. مرتبة سوم، مرتبة ایمان برهانی است که ایمان خواص است و واجد معرفت یقینی است لیکن یقین آن در حد «علم‌الیقین»، نخستین مرتبة یقین، است. مرتبة چهارم، مرتبة ایمان کشفی است که خود دارای دو مرتبة «عین‌الیقین» و «حق‌الیقین» است. که به خواص خواص مؤمنان و اخصین از ایشان اختصاص دارد. %U https://wph.atu.ac.ir/article_39_90c15f8fd7b1efee32a0c0babeaa0bbe.pdf