واکاوی روش کلامی فخرالدین رازی و تأثیر آموزه‌های حِکمی بر اندیشه و منطق فهم او از آموزه‌های دین

مهدی گنجور

دوره 18، شماره 70 ، تیر 1401، ، صفحه 139-168

https://doi.org/10.22054/wph.2022.59196.1954

چکیده
  هدف از این نوشتار، تحلیل و واکاوی روش کلامی فخرالدین رازی و تأثیر آموزه‌های حِکمی بر اندیشه و منطق فهم او از دین است؛ زیرا در میان متکلمان اشعری، نقش امام فخر رازی به لحاظ روش‌شناختی، در فرایند فلسفی شدن دانش کلام، برجسته و حائز اهمیت بوده و کمتر نیز موردتوجه اهل تحقیق واقع شده است. این درحالی است که از میان مسائل متعدد درباره این ...  بیشتر

رابطه عاطفه و جزء عقلانی نفس ازنظر ارسطو

مژگان محمدی

دوره 18، شماره 69 ، فروردین 1401، ، صفحه 169-197

https://doi.org/10.22054/wph.2022.48613.1792

چکیده
  جایگاه عواطف در اندیشه ارسطو اغلب با نظریه وی درباره ضعف اراده شناخته می‌شود؛ لیکن مطالعه آثار وی نشان می‌دهد که عواطف نقش گسترده‌تر و پیچیده‌ای در فعالیت‌های ذهنی دارند. ازنظر او بین عواطف و دیگر کارکردها و فعالیت‌های ذهنی رابطه عمیق و دوسویه‌ای وجود دارد؛ به این نحو که هم عواطف بر کارکردهای جزء عقلانی نفس تأثیرگذار است و هم ...  بیشتر

دیویدسن، هابرماس، و ایدۀ اینترسوبژکتیویته

محمدرضا اسمخانی

دوره 15، شماره 57 ، فروردین 1398، ، صفحه 33-60

https://doi.org/10.22054/wph.2019.34459.1601

چکیده
  در این مقاله، ابتدا می‌کوشم توصیفِ مختصری از مسئلۀ کانونیِ فلسفۀ مدرن؛ یعنی نسبت سوژه-اُبژه و راه‌حل‌های ممکن برای آن ارائه دهم. سپس می‌کوشم با رهیافتِ مقایسه‌ای به توضیحِ نقاطِ مشترکِ راه‌حلِ دو فیلسوفِ معاصر، یعنی دیویدسن و هابرماس، به این مسئله بپردازم. این راه‌حل که بر ایدۀ اینترسوبژکتیویته تکیه دارد در این حکم خلاصه می‌شود ...  بیشتر

«هنر» و «حقیقت» در نظریة زیباشناختی آدورنو

نوشین شاهنده؛ حسینعلی نوذری

دوره 9، شماره 35 ، مهر 1392، ، صفحه 35-60

چکیده
  باور "آدورنو" به نقش­هایی که هنر می­تواند در بسترهای مختلف زندگی انسان ایفا کند، متفاوت از جزم‌اندیشی­هایی است که فرهنگ و فلسفة سنتی تاکنون آن را به‌مثابه کارکردهایی برای هنر در نظر گرفته است. به اعتقاد آدورنو، مهم­ترین کارکرد و نقشی که هنر می­تواند داشته باشد، کارکرد «انتقادی» و نقش «رهایی­بخشی» آن در راستای ...  بیشتر

عقلانیت و دین

مهدی دشتی

دوره 8، شماره 30 ، تیر 1391، ، صفحه 92-102

https://doi.org/10.22054/wph.2012.5847

چکیده
  در باب عقل و دین و اینکه آیا میان آنها نزاع و تضادّی هست یا خیر، سخن بسیار گفته شده؛ به‌‌ویژه در غرب و از دورة رنسانس تاکنون ادّعا شده که میان این دو نزاع هست و این درگیری با شکست تدیّن به انجام رسیده و دیگر دورة عقلانیت آغاز شده است. در این مقاله، نویسنده کوشیده تا اثبات کند که اساساً میان عقل و دین، اگر هر دو حقیقی باشند، نه تنها نزاعی ...  بیشتر

رابطة دین و دولت در نظام فلسفی هگل

حسن مهرنیا

دوره 7، شماره 25 ، فروردین 1390، ، صفحه 109-136

https://doi.org/10.22054/wph.2011.5819

چکیده
  پس از آنکه آدمی پای به عالم هستی نهاد، همزمان دو مقولة مهم و اساسی به‌نام دین (یا ماوراء طبیعت) و دولت (طبیعت یا دنیا) توجه وی را به خود واداشت. از آن به‌بعد، این دو موضوع و دامنة شمول هریک از این مقولات مهم‌ترین مباحثی بوده‌اند که در طول اعصار و قرون متمادی همواره محل نزاع و اختلاف بشر بوده است. این نزاع‌ و درگیری‌ها در طول تاریخ دارای ...  بیشتر

تحلیلی بر ضرورت تعامل میان مابعدالطبیعه و علوم

علی مرادخانی

دوره 5، شماره 18 ، تیر 1388، ، صفحه 121-132

https://doi.org/10.22054/wph.2009.6114

چکیده
  این مقاله تأملی است در باب تعامل میان مابعدالطبیعه و علوم که نمونهای از آن در عصر پیشمدرن، در نظام ارسطو تحقق یافت. با این حال، این تعامل به تدریج با ظهور انقلاب علمی، به ویژه علم کلاسیک، در قرن هفده و هجده، در عصر مدرن تضعیف شد. در قرن نوزده، پیدایش پوزیتیویسم موجب شد تا مابعدالطبیعه معناداری خود را از دست بدهد و بیرون از حوزه شناخت ...  بیشتر

پوپر، اصل عقلانیت و نظریه‌های اقتصادی

علی ملکی

دوره 4، شماره 15 ، مهر 1387، ، صفحه 103-136

https://doi.org/10.22054/wph.2008.5756

چکیده
  مفهوم «عقلانیت» از مفاهیم محوری و پرکاربرد در بسیاری از نظریه‌های مطرح در علوم اجتماعی به طور کلی، و علم اقتصاد به طور خاص است. اهمیت منطقی و روش‌شناختی این مفهوم از یک طرف و منازعات و مباحثات بسیار بر سر تعریف و جایگاه آن از طرف دیگر، دانشمندان و نظریه-پردازان زیادی را بر آن داشته است تا بخشی از فعالیت‌های تحقیقاتی خود را به ...  بیشتر