فلسفه
مسئله وجود در فلسفه ابن جبیرول

اصغر واعظی؛ حسین نیازبخش

دوره 19، شماره 76 ، دی 1402

https://doi.org/10.22054/wph.2023.70499.2112

چکیده
  ابن‌جبیرول (فیلسوف یهودی قرن 11 میلادی) در کتاب «ینبوع‌الحیاه» تقسیمات مختلفی را برای مفهوم «وجود» برمی‌شمرد که برخی از این تقسیمات در نگاه نخست با یکدیگر ناسازگار به نظر می‌رسند و این پرسش‌ را برمی‌انگیزانند که علت این تقسیم‌بندی‌های متفاوت چیست و ابن‌جبیرول چه تعریفی از وجود دارد و چگونه می‌توان تقسیمات مختلف وجود ...  بیشتر

فلسفه
شواهدی بر «اصالت ماهیت» نزد غیاث‌الدین منصور دشتکی از دیدگاه ملاصدرا

معصومه اسماعیلی

دوره 19، شماره 75 ، مهر 1402، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22054/wph.2023.64576.2032

چکیده
  ملاصدرا «اصالت وجود» را به‌عنوان مبنای حکمت متعالیه با ادلّه محکم اثبات نمود و با بررسی حکمای پیش از خود، مشائیان را قائل به اصالت وجود و اشراقیان را اصالت ماهوی نامید. هرچند نزد حکمای متقدّم مسئله‌ اصالت وجود یا ماهیت بدین‌گونه مطرح نبوده، لکن با بررسی آثار و عبارات ایشان می‌توان یکی از طرفین مسئله را به آنان نسبت داد. این ...  بیشتر

تدقیق در «می‌اندیشم هستم» (cogito sum)؛ راهی به جانب مبانی پرسش از وجود نزد مارتین هیدگر

مژگان احمدی

دوره 18، شماره 69 ، فروردین 1401، ، صفحه 27-57

https://doi.org/10.22054/wph.2022.64750.2034

چکیده
  هنگامی‌که از cogito sum سخن می‌گوییم مرادمان چیست؟ اشارة این الفاظ در به‌کار بردنشان به چه چیزی است؟ نخستین بار به چه صورتی به دیده آمده‌اند؟ چه طور پیشرفت کرده‌اند؟ و هم‌زمان پیشرفت چه مفاهیمی هستند؟ مقالة حاضر بر آن است تا کوگیتو سوم را در ابعادی صوری و مفهومی موردبررسی قرار دهد. لذا از ساختار صوری و مفهومی کوگیتو سوم و چرایی و چگونگی ...  بیشتر

استدلالی نو برای موجودیت وجود در فلسفة صدرا

داوود حسینی

دوره 13، شماره 50 ، تیر 1396، ، صفحه 7-22

https://doi.org/10.22054/wph.2017.7705

چکیده
  این مقاله به دنبال دو هدف است: نخست برقراری ارتباطی میان معنای «موجود» و موجودیت وجود؛ و دوم تنظیم استدلالی نو در دفاع از موجودیت وجود. استدلال خواهد شد که بنا بر فرض‌های معقولی که مورد قبول صدرا نیز هستند، میان ادعای اشتقاق معنایی «موجود» و موجودیت وجود رابطة نزدیکی وجود دارد. برای این کار ابتدا از این تز دفاع خواهد شد که ...  بیشتر

زبان در اندیشه هیدگر

روح اله رجبی؛ رضا سلیمان حشمت

دوره 11، شماره 44 ، دی 1394، ، صفحه 23-40

https://doi.org/10.22054/wph.2016.6729

چکیده
  فهم منطق، امکان منطق‌های جدید و همچنین فهم بنیادهای متافیزیک از لوازم فهم حقیقت زبان است. زبان همیشه به‌منزلة نظام نشانه‌ها و برای انتقال مفاهیم مورد تعریف قرار گرفته است. هیدگر یکی از متفکرانی است که نظری ویژه در این عرصه ارائه داده است. او در «وجود و زمان»، گفتار را یکی از اوصاف اگزیستانسیل دازاین می‌داند و معتقد است در گفتار، ...  بیشتر

برهان صدّیقین به روایت حکیم صهبا و جایگاه آن در حکمت متعالیۀ صدرایی

حامد ناجی اصفهانی

دوره 10، شماره 38 ، تیر 1393، ، صفحه 29-42

چکیده
  در پی تدوین آموزة «برهان صدیقین» و نگرش به ساحت واجب­الوجود از رهگذر وجود صرف که اولین­بار توسط "ابن سینا" پی­ریزی شد (شیرازی، 1378،ج6،ص27)، حکمای بزرگی بدین مهم پرداختند و تقریرهای گوناگونی از آن عرضه داشتند. بزرگ حکیم جهان اسلام، "صدر الدین محمد شیرازی" با وصول به اصل اصالت وجود و جعل وجود به تقریری نو از آن دست یازید. تقریر ...  بیشتر

تأویل و فهم شعر از نظر هرمنوتیک فلسفی

زهرا زواریان؛ بیژن عبدالکریمی

دوره 10، شماره 37 ، فروردین 1393، ، صفحه 25-44

https://doi.org/10.22054/wph.2014.6142

چکیده
  زبان در «هرمنوتیک فلسفی» جایگاه ویژه­ای دارد. تجربة زندگی انسان، ساحتی از بودن در جهاناست که تنها به‌واسطة «زبان» قابل شناسایی است. زبان واسطه­ای است که «فهم» در آن تحقق می­یابد. هر فهمی تأویل است و هر تأویلی در چارچوب زبان شکل می­گیرد. از نظر گادامر، حقیقت امری است که در واقعه فهم بر ما آشکار می­شود و این ظهور ...  بیشتر

تقریر هایدگر از ایدئالیسم افلاطونی به عنوان خاستگاه استتیک

احمد رحمانیان؛ شمس الملوک مصطفوی

دوره 8، شماره 31 ، مهر 1391، ، صفحه 121-138

https://doi.org/10.22054/wph.2012.5855

چکیده
  یونانیان هرگز واژه ای مطابق با آنچه ما به معنی دقیق کلمه از واژه هنر مراد می کنیم نداشتند اما دو مفهومpoiesis و techne را که معنایی گسترده تر از هنرهای زیبای امروزی داشتند برای اشاره به این معنا به کار می بردند. poiesis به معنی فرا-آوردن یا ساختن بود که در آن to on یعنی امر حاضر یا هستنده، به حضور می آمد که به دو طریق اساسی techne و physis روی می داد. در که ...  بیشتر

ارزیابی آراء برخی حکیمان درباب صدور یا جعل

منیره پلنگی

دوره 8، شماره 29 ، فروردین 1391، ، صفحه 47-76

https://doi.org/10.22054/wph.2012.5837

چکیده
  در این مقاله آراء متفکرانی که هرکدام بنوبه خود می‌تواند نماینده وحتی گاه مؤسس مکتب خاصی قلمداد شود، در زمینة جعل و صدور مورد ارزیابی قرار گرفته است. در آغاز به نظر می‌رسد که باید بتوانیم در یک تقسیم کلی حکماء را صرفاً در دو گروه جای دهیم: یک گروه آن‌هایی که در چارچوب کثرت و تباین وجودات، علیت و جعل را به معنای مرسوم آن تلقی کرده ولذا ...  بیشتر

معانی وجود از نظر توماس آکوئینی

حسن احمدی؛ مستانه کاکایی

دوره 7، شماره 27 ، مهر 1390، ، صفحه 73-86

https://doi.org/10.22054/wph.2011.5831

چکیده
  توماس آکوئینی برای «وجود» از واژة esse)) بهره می‌گیرد و در کتاب‌های مختلف خود معانی‌ای برای آن می‌آورد. در «جامع علم کلام»، وجود را به دو معنا می‌داند: ۱ـ فعل وجود داشتن، و ۲ـ رابط قضایا. توماس معنای دوم را برای خداوند نیز به کار می‌برد. در کتاب «دربارة وجود و ماهیت» نیز با تأثیر از ارسطو برای وجود دو معنا می‌آورد؛ وجود ...  بیشتر

ملاصدرا و تقدم وجود

قاسم پورحسن

دوره 6، شماره 24 ، دی 1389، ، صفحه 91-100

https://doi.org/10.22054/wph.2011.6125

چکیده
  ملاصدرا به اتفاق آراء، تأثیرگذارترین فیلسوف در سنت فلسفۀ اسلامی چهار قرن اخیر است. فلسفۀ ملاصدرا براساس وجود به مثابه یگانه عنصر حقیقی، تقدم وجود، تراکم وجود، و سرانجام حرکت متعالی یا جوهری وجود بنا گشته است. ملاصدرا تقدم وجود را اصل اساسی هستی قرار داد. او بین مفهوم وجود و حقیقت وجود تمیز قائل می‌شود. مفهوم وجود بدیهی‌ترین و جهان‌شمول‌ترین ...  بیشتر

دیدگاههای وجودی کییرکگارد در باب درامنویسی پینتر

علی نظری

دوره 5، شماره 18 ، تیر 1388، ، صفحه 151-136

https://doi.org/10.22054/wph.2009.6112

چکیده
  سورن کییرکگارد (1813-1855) توجه خود را به عناصر وجودی هستی ما معطوف کرده بود. از میان این عناصر، مفاهیم اضطراب، هراس، گناه و ازخودبیگانگی از اهمیت بسیار برخوردارند. فلسفة وجودی (اگزیستانسیالیسم) کوشید اسرار وجودی بشر را دریابد و به او کمک کرد که از تنهایی، اضطراب، و هراسی که وجود و بقای او را تهدید میکند رها شود. هراس بشر معلول این فرض او ...  بیشتر

هانری کربن: از هایدگر تا ملاصدرا هرمنوتیک و پیوستگی در طلب هستی

رضا اکبریان؛ املی نوو اگلیز

دوره 4، شماره 14 ، تیر 1387، ، صفحه 111-136

https://doi.org/10.22054/wph.2008.6106

چکیده
  این واقعیت که هانری کربن عرصۀ فلسفۀ غرب را رها کرد تا خود را کاملاً وقف فلسفۀ اسلامی و حکمای ایرانی نماید، معمولاً به عنوان گسستگی و شکافی عمیق در سیر تفکر فلسفی او تلقی می‌شود. این مقاله بر آن است تا نشان دهد که نه تنها هیچ تضاد و شکافی در کار نیست، بلکه در واقع پیوستگی عمیقی در سیر حِکمی کربن وجود دارد، پیوستگی و تداومی که از یک منشأ ...  بیشتر

جایگاه «دا» (da) در «دازاین» (Dasein) کتاب «هستی و زمان» (Sein und Zeit) هیدگر

احمدعلی حیدری

دوره 2، شماره 8 ، دی 1385، ، صفحه 11-30

https://doi.org/10.22054/wph.2007.6679

چکیده
  از منظر هیدگر در پرسش از معنای هستی از راه مخاطب پرسش، نحوه خاص این موجود را در ربط با وجود درمی‌یابیم و به جانب آنچه که وجود نام دارد، ارتقاء‌می‌یابیم. ویژگی ربط مخاطب پرسش (دازاین) به‌وجود در دای دازاین به عبارت درآمده است. دا- زاین از آن جهت که مشتمل بر وجود است، سیری در آفاق وجودی و اشکال مختلف آن دارد و به سبب دا، فرصتی می‌یابد ...  بیشتر